Mevzuat.com

MilletlerarasıSözleşme

KararSayısı : 2004/8265

20 Kasım 2003 tarihindeLüksemburg'daimzalanan ve 20/10/2004 tarihli ve 5238 sayılı Kanunla onaylanması uygunbulunan ekli "Türkiye Cumhuriyeti ileLüksemburgBüyükDükalığıArasında Sosyal Güvenlik Sözleşmesi"ninonaylanması; Dışişleri Bakanlığı'nın 8/12/2004 tarihli ve KOYT/507507 sayılıyazısı üzerine, 31/5/1963 tarihli ve 244 sayılı Kanunun 3 üncü maddesine göre,Bakanlar Kurulu'nca 14/12/2004 tarihinde kararlaştırılmıştır.

Ahmet Necdet SEZER

CUMHURBAŞKANI

RecepTayyipERDOĞAN

Başbakan

A.GÜL

A. ŞENER

M. A. ŞAHİN

B. ATALAY

Dışişleri Bak. veBaşb. Yrd.

Devlet Bak. veBaşb. Yrd.

Devlet Bak. veBaşb. Yrd.

Devlet Bakanı

A. BABACAN

K. TÜZMEN

G. AKŞİT

K. TÜZMEN

Devlet Bakanı

Devlet Bakanı V.

Devlet Bakanı

Devlet Bakanı

C. ÇİÇEK

M. V.GÖNÜL

A.AKSU

K.UNAKITAN

Adalet Bakanı

Milli Savunma Bakanı

İçişleri Bakanı

Maliye Bakanı

B. ATALAY

Z. ERGEZEN

R.AKDAĞ

K. UNAKITAN

Milli Eğitim Bakanı V.

Bayındırlık ve İskan Bakanı

Sağlık Bakanı

Ulaştırma Bakanı V.

S.GÜÇLÜ

M. BAŞESGİOĞLU

A. COŞKUN

Tarım veKöyişleriBakanı

Çalışma ve Sos.Güv. Bakanı

Sanayi ve Ticaret Bakanı

M.H.GÜLER

E. MUMCU

O. PEPE

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı

Kültür ve Turizm Bakanı

Çevre ve Orman Bakanı

TÜRKİYE CUMHURİYETİ

İLE

LÜKSEMBURG BÜYÜKDÜKALIĞI

ARASINDA

SOSYAL GÜVENLİKSÖZLEŞMESİ

Türkiye Cumhuriyeti Devleti ileLüksemburgBüyükDükalığı(bundan sonra "Akit Taraflar"olarak anılacaktır.) sosyal güvenlik alanında aşağıdaki konularda işbirliğiyapılması hususunda anlaşmışlardır.

I. BÖLÜM

GENEL HÜKÜMLER

Madde 1

Tanımlar

1. Bu sözleşmenin uygulanmasında;

a) "Mevzuat" terimi, 2ncimaddede belirtilen sosyal güvenlik rejimleri ve kollarına ilişkin kanun, tüzükve yönetmelikleri,

b) "Yetkili Makam" terimi,

- Türkiye Cumhuriyeti bakımından: Çalışma ve SosyalGüvenlik Bakanlığı ile diğer ilgili Bakanlıkları,

-LüksemburgBüyükDükalığıbakımından: Sosyal Güvenlik Bakanını,

c) "Yetkili Kurum" terimi, 2ncimaddede belirtilen mevzuatların uygulanmasından sorumlukurum veya kurumları,

d) "Sigortalılık Süreleri" terimi, tabioldukları mevzuatla sigortalılık süreleri olarak tanımlanan veya kabul edilentamamlanmış olan veya tamamlanmış sayılan prim ödeme sürelerini veya çalışmasürelerini veya mesleki faaliyet süreleri ile bu mevzuatla sigortalılıksürelerine denk sayıldığı ölçüde bütün eşdeğer süreleri,

e) "Aylık, Gelir ve Yardım" terimi, 2ncimaddede belirtilen mevzuatlarda öngörülen tüm aylık,gelir ve yardımı,

f) "İkamet" terimi, sürekli bulunulan yeri,

g) "Geçici ikamet" terimi, geçici bulunulanyeri,

h) "Aile Fertleri" terimi, aylık, gelir veyayardımların verildiği mevzuat veya 15 inci maddede belirtilen durumlarda, bukimselerin ikamet ettikleri Akit Taraf ülkesinin mevzuatıyla aile fertleriolarak tanımlanan veya kabul edilen veya hane fertleri olarak belirlenenkimseleri,

i) "Hak sahibi" terimi, aylık, gelir veyayardımlar hangi mevzuata göre yapılıyor ise, o mevzuata göre hak sahibi olaraktanımlanan veya öyle kabul edilen kimseleri,

j) "Aile Yardımı" terimi, yetkili tarafınuyguladığı mevzuatta öngörülen her türlü aynî ve nakdî yardımları,

ifade eder.

2. Bu maddede tanımlanmayan herhangi bir terim,uygulanacak mevzuatta hangi anlamda kullanılmış ise, o anlamı ifade eder.

Madde 2

Maddi Uygulama Alanı

1. Bu sözleşme aşağıdaki mevzuatlara uygulanır.

A. Türkiye bakımından:

1) İşçileri kapsayan Sosyal Sigortalar Kanunu ile Tarımİşçileri Sosyal Sigortalar Kanunu (malullük, yaşlılık, ölüm, iş kazası vemeslek hastalıkları, hastalık ve analık)

2) Devlet memurlarının emeklilik haklarını düzenleyenTürkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu (malullük, yaşlılık ve ölüm)

3) Esnaf ve Sanatkârlar ve Diğer Bağımsız ÇalışanlarSosyal Sigortalar Kurumu Kanunu ile Tarımda Kendi Adına ve Hesabına ÇalışanlarSosyal Sigortalar Kanunu (malullük, yaşlılık ve ölüm)

4) 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun Geçici 20ncimaddesine tabi olan sandıklarla ilgili mevzuat.(malullük, yaşlılık, ölüm, iş kazası ve meslek hastalıkları, hastalık veanalık)

5) Bir hizmet akdine tabi olarak çalışan sigortalılaraçısından uygulanan İşsizlik Sigortası Kanunu.

B.LüksemburgBüyükDükalığıbakımından:

1) Hastalık-Analık Sigortasına;

2) İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları Sigortasına;

3) Memurların Özel Rejimleri dışındaki Yaşlılık,Maluliyet ve Ölüm Aylıkları Sigortasına;

4) İşsizlik Yardımlarına;

5) Aile Yardımlarına.

2. Akit Taraflar 1 inci fıkrada belirtilen mevzuatıdeğiştiren, yeniden düzenleyen veya bu mevzuat yerine geçenyada bu mevzuata ek hükümler getiren her türlü mevzuat değişikliğini 3 ayiçerisinde birbirlerine bildirirler. Bu sözleşme, söz konusu bildirimdenitibaren 6 ay içinde diğer Akit Taraf bir itirazda bulunmadığı takdirde budeğişikliklere de uygulanır.

3. Bu sözleşmenin yeni bir sosyal güvenlik rejimine veyayeni bir sosyal sigorta koluna dair mevzuata uygulanması, taraflar arasında buamaçla bir sözleşme imzalanması yolu ile gerçekleştirilir.

4. Bu sözleşme, sosyal destek yardımlarına ve savaştanzarar görenlere verilen yardımlara uygulanmaz.

Madde 3

Kişisel Uygulama Alanı

Bu sözleşmenin hükümleri, her iki Akit Tarafmevzuatından birine veya her ikisine evvelce tabi olmuş bulunan veya Akit taraflardanbirinin mevzuatına halen tabi olan kişiler ve bunların aile bireyleri ile haksahiplerine uygulanır.

Madde 4

İşlem Eşitliği

Akit Taraflardan birinin ülkesinde ikamet eden ve busözleşme hükümlerinin uygulandığı kimseler, 2ncimaddede sözü edilen mevzuatın hak ve yükümlülüklerine bu Akit Tarafınvatandaşları ile aynı koşullarda tabidirler.

Madde 5

Yardımların İhracı

Akit Taraflardan birinin mevzuatı uyarınca bağlananaylık veya gelirler, aylık veya gelir sahibinin diğer Akit Taraf ülkesinde ikametetmesi nedeniyle, hiç bir şekilde kesilemez, değişikliğe uğratılamaz,durdurulamaz, iptal edilemez ve haczedilmez.

Madde 6

İsteğe Bağlı Sigortalılık

Akit Taraflardan birinin ülkesinde ikamet eden kimseler,2ncimaddede sözü edilen mevzuatın sürekli isteğebağlı sigortasına, bu Akit Tarafın vatandaşlarıyla aynı koşullarda,gerektiğinde, diğer Akit Taraf ülkesinde geçmiş sigortalılık süreleri de gözönüne alınarak, kabul edilebilirler.

Madde 7

Yardımların Birleşmemesi

1. Bu sözleşmenin hükümleri, iki Akit Tarafınmevzuatları uyarınca aynı türden birçok yardım veya aynı sigortalılık süresineveya eşdeğer süreye ait olan birçok yardımdan yararlanma hakkı veremez ve buyardımları devam ettiremez. Bununla birlikte, bu hüküm, bu sözleşmenin III üncüBölümünün IInciKısmı ile 29 uncu maddenin (b)fıkrası hükümlerine uygun olarak verilen maluliyet, yaşlılık, ölüm ve meslekhastalığı yardımlarına uygulanmaz.

2. Bir Akit Tarafın mevzuatı ile öngörülen kesinti,durdurma veya iptal hükümleri, bir yardımın diğer sosyal güvenlik yardımlarıveya başka gelirlerle,yada bir mesleki faaliyetinicrası nedeniyle birleştirilmesi durumunda, diğer Akit Tarafın mevzuatına görekazanılan yardımlar, gelirler veya o ülkede icra edilen bir mesleki faaliyetsöz konusu olduğunda dahi ilgiliye uygulanır.

II. BÖLÜM

UYGULANACAK MEVZUAT

Madde 8

Genel Kurallar

Bu sözleşmede aksine bir hüküm yoksa;

1. Bir Taraf ülkesinde ücretli çalışan bir kişi, buçalışmaları ile ilgili olarak, diğer Taraf ülkesinde ikamet etmesiyada işverenin veya işverenin işyeri merkezinin diğerTaraf ülkesinde bulunması halinde dahi, çalıştığı Taraf ülke mevzuatına tabiolur.

2. Faaliyetini bir Taraf ülkesinde icra eden bağımsızçalışan, diğer Taraf ülkede ikamet etse dahi, faaliyetini yürüttüğü Taraf ülkemevzuatına tabi olur.

3. Akit Taraflardan birinin memurları veya benzeripersonelleri kendilerini çalıştıran idarenin bağlı olduğu Taraf ülkeninmevzuatına tabi olurlar.

Madde 9

Geçici Görevlendirme

1. Akit Taraf ülkesinde istihdam edilen bir ücretliçalışan, işvereni tarafından belirli bir işin ifası için diğer Akit Tarafülkesine geçici görevli olarak gönderilirse, bu kimse aynı işverenin ücretliçalışanı sıfatını koruduğu takdirde, 12 ayıgeçmemekkoşulu ile birinci Akit Taraf ülkesinin mevzuatına tabi olur. Çalışma süresinin12 ayı aşması halinde, ikinci Akit Tarafın yetkili makamının veya bu makamtarafından tayin edilen kurumun önceden onaylaması ile birinci Akit Tarafınmevzuatı yeni bir 12 ay için uygulanmaya devam eder.

2. Akit Taraflardan birinin ülkesinde bir meslekifaaliyet icra eden bağımsız çalışan, faaliyetini geçici olarak diğer Akit Tarafülkede gerçekleştirmek amacı ile bu ülkeye gittiği takdirde, 12 ayıgeçmemekkoşulu ile birinci Akit Taraf ülkesinin mevzuatınatabi olur. Çalışma süresinin 12 ayı aşması halinde, ikinci Akit Tarafın yetkilimakamının veya bu makam tarafından tayin edilen Kurumun önceden onaylaması ilebirinci Akit Tarafın mevzuatı yeni bir 12 ay için uygulanmaya devam eder.

Madde10

UluslararasıTaşımacılık İşletmeleri Personeli

1. Bir işyerinin, başkası hesabına veya kendi adınakarayolu, havayolu, demiryolu ileyada iç sulardauluslararası yolcu veya mal taşımacılığı yapan ve işyeri merkezi diğer AkitTaraf ülkesinde bulunan, dolaşan veya sefer yapan personelinden olan kimse, buTarafın mevzuatına tabi olur.

2. Anılan işyerinin merkezinin bulunduğu Taraf dışındakiAkit Taraf ülkesinde bir şube veya daimi temsilciliği tarafından çalıştırılankimse bu şube veya daimi temsilciliğin bulunduğu Tarafın mevzuatına tabi olur.

Madde 11

Gemi Adamları

1. Akit Taraflardan birinin bayrağını taşıyan gemideçalışanlar, bu Akit Tarafın mevzuatına tabi olurlar.

2. Akit Taraflardan birinin limanında veya karasularındaücretli çalışan ve gemi mürettebatından olmayan bir kimse, diğer akit Tarafülke bayrağını taşıyan bir geminin yükleme, boşaltma veya tamir işlerindeçalışıryada bu işlere nezaret ederse, hakkındalimanın veya karasularının bulunduğu Taraf ülkenin mevzuatı uygulanır.

Madde 12

Diplomatik Misyonlar ve KonsoloslukGörevlileri

8 inci maddenin 1 inci fıkrasının hükümleri diplomatikmisyonların veya konsolosluk servislerinin hizmetinde bulunan personele ve bumisyon ve servis görevlilerinin hizmetinde bulunan özel hizmetlilere uygulanır.Bununla birlikte, bu kimseler, şayet gönderen ülkenin uyruğunda iseler buülkenin mevzuatının uygulanmasını tercih edebilirler. Hizmete giriş tarihiitibariyle geçerlik kazanan bu seçim, bu tarihten itibaren geçen üç aylık sürezarfında yapılmalıdır.

Madde 13

İstisnalar

Akit Tarafların yetkili makamları, mutabık kalmaksuretiyle, bazı çalışanlar veya çalışan grupları için bu sözleşmenin 8 - 12ncimaddeleri hükümlerine istisnalar getirebilirler.

III. BÖLÜM

ÖZEL HÜKÜMLER

I. KISIM

HASTALIK VE ANALIK YARDIMLARI

Madde 14

Sigortalılık SürelerininBirleştirilmesi

Akit Taraflardan birinin mevzuatına göre yardımlardanyararlanmak için belirli sigortalılık sürelerinin tamamlanmış olmasıgerekiyorsa, bu Tarafın yetkili kurumu, diğer taraf ülkesinde geçmiş olansigortalılık sürelerini, aynı zamana rastlamamak koşulu ile, kendi mevzuatınagöre geçmiş gibi değerlendirir.

Madde 15

Diğer Akit Taraf Ülkede Çalışma veyaGeçici İkamet

1. İşverenleri tarafından belli bir işin icrası içingeçici görevle diğer Akit Taraf ülkesine gönderilen sigortalı şahsın veyanlarında ikamet eden aile fertlerinin durumları tedaviyi gerektirdiği zaman,kayıtlı bulundukları Akit Taraf yetkili kurumunun nam ve hesabına, hastalıkveya analık sigortası yardımlarından, yararlanırlar.

2. Akit Taraflardan birinin mevzuatına göre yardımlarahak kazanmak için gerekli koşulları taşıyan sigortalı ile bakmakla yükümlübulundukları aile fertleri, diğer Akit Taraf ülkesinde geçici olarak ikametettikleri sırada, sağlık durumları derhal (acil) tedaviyi gerektirdiği zaman,kayıtlı bulundukları Akit Taraf yetkili kurumu nam ve hesabına hastalık veyaanalık sigortası yardımlarından, yararlanırlar.

3. Akit Taraflardan birinin mevzuatına göre yardımlarahak kazanmak için gerekli koşulları taşıyan sigortalı ile bakmakla yükümlübulundukları aile fertleri, Akit Taraf yetkili kurumunca sağlanan hastalık veyaanalık sigortası yardımlarından yararlanmakta iken, kendi ülkesine döndüğütakdirde bu yardımlardan yararlanmaya devam ederler. Ancak ilgili, ülkesinedönmeden önce yetkili kurumun iznini almak zorundadır. İzin talebi, ilgilininsağlık durumunun ülkesine dönmesine uygun olmadığı hakkında rapor verilmesihalinde ret olunur.

Söz konusu izin elde olmayan sebeplerden dolayı öncedenalınmamış ise, yetkili kurumca bu izin sonradan da verilebilir.

4. Yardımlara hak kazanılıp kazanılmadığı, yardımlarınsüresi ve yardımlardan yararlanacak aile bireyleri sigortalının tabi olduğuülke mevzuatına göre, yardımların kapsamı ve ifa şekli ise, yardımlardanyararlanacak kimsenin geçici olarak ikamet ettiği ülke mevzuatına görebelirlenir.

Madde 16

Sigortalının Aile Bireylerinin SağlıkYardımları

1. Sigortalı bulunduğu ülke mevzuatına göre sağlıkyardımına hak kazanmış olan şahsın diğer Taraf ülkesinde ikamet eden ailefertleri, ikamet ettikleri ülkenin mevzuatına göre sağlık yardımlarına hakkazanmamış olmaları koşulu ile hastalık, analık sigortasıyla sağlananyardımlardan yararlanırlar.

2. Bu maddenin 1 inci fıkrasında sözü edilen ailefertleri, yetkili kurumun bulunduğu Taraf ülkeye geçici olarak gittiklerindesağlık yardımlarından, bu Taraf ülke mevzuatındaki hükümlere göreyararlanırlar.

3. 1 inci ve 2ncifıkradabelirtilen sağlık yardımı masrafları yetkili kurumca karşılanır.

4. Yardımlara hak kazanılıp kazanılmadığı yetkilikurumun mevzuatına göre, aile fertleri, yardımların kapsamı ve ifa şekli iseaile fertlerinin ikamet ettiği ülke mevzuatına göre belirlenir.

Madde 17

Aylık Sahiplerinin Sağlık Yardımları

1. Her iki Akit Taraf mevzuatına göre ödenmesi gerekenaylıklar veya gelirlerden yararlanan aylık-gelir sahibi ve aile fertleri,sağlık yardımlarından ülkesinde ikamet ettiği Akit Tarafın mevzuatına göre,yalnız bu tarafın mevzuatına göre bir aylık veya gelir alıyormuş gibiyararlanır.Sözkonusuyardımların masrafı, ikametedilen ülke kurumuna aittir.

2. Akit Taraflardan birinin mevzuatına göre aylık veyagelir alan ve diğer Akit Taraf ülkesinde ikamet eden bir kimsenin ve ailefertlerinin, aylığı ödeyen Akit Taraf mevzuatı uyarınca hak kazandıkları sağlıkyardımları, aylığı ödeyen Akit Taraf yetkili kurumunun nam ve hesabına ikametmahallindeki kurumca sağlanır.

3. Her iki Akit Taraf mevzuatına göre aylık veya gelirbağlanmış olan kimseler ile Akit Taraflardan yalnız birinin mevzuatına göreaylık veya gelir bağlanmış olan kimselerin ve bunların bakmakla yükümlübulundukları aile fertlerinin, diğer Akit Taraf ülkesinde geçici olarak ikametettikleri sırada, durumları derhal (acil) yardım yapılmasını gerektirdiğizaman, yetkili kurumun hesabına sağlık yardımlarından yararlanırlar.

4. Bu maddenin 2ncifıkrasınaistinaden, sağlık yardımlarına hak kazanılıp kazanılmadığı aylığı ödeyen AkitTaraf mevzuatına göre, yardımların kapsamı, ifa şekli ile yardımlardanyararlanacak aile fertlerinin tespiti ise aylık almakta olan kimsenin ülkesindeikamet ettiği Akit Tarafın mevzuatına göre belirlenir.

Madde 18

Analık Yardımları

Sigortalı bir kimse veya aile fertleri, iki Akit Tarafınmevzuatları uyarınca analık yardımlarından yararlanmaya hak kazanmalarıhalinde, sözleşmenin 14 üncü maddesinde sözü edilen sürelerin toplamı göz önünealınır ve doğumun meydana geldiği Akit Taraf ülkesi mevzuatı uygulanır.

Madde 19

Yardımların Yenileme Süresi

Bir Akit Taraf mevzuatı, yardımların verilmesini biryenileme süresine bağladığında, diğer Akit Taraf ülkesinde verilen yardımlar,idarî anlaşmayla belirlenen koşullara göre, birinci Akit Tarafın mevzuatıbağlamında verilen yardımlar gibi değerlendirilir.

Madde 20

Protezler, Büyük Cihazlar ve BüyükMasraf Gerektiren Sağlık Yardımları

İdarî Anlaşmaya ekli listede gösterilen protezlerin,büyük cihazların ve diğer büyük masraf gerektiren sağlık yardımlarınınsağlanması, acil haller hariç, yetkili kurumun iznine bağlıdır.

Madde 21

Hastalık ve Analığa BağlıİşgöremezlikÖdenekleri

1. Bir Akit Tarafın mevzuatı uyarınca hastalık ve analıksonucu meydana gelenişgöremezlikyardımları, ilgilidiğer Akit Taraf ülkesinde geçici olarak ikamet ettiği sırada da ödenir.

2. Nakdî yardımlar doğrudan ilgilinin bağlı olduğuyetkili kurum tarafından verilir.

Madde 22

Gider İadesi

1. Bu sözleşmenin, 15, 16, 17ncimaddenin 2 ve 3 üncü fıkraları, 20, ve 39 uncu maddelerinde öngörülen hallerdeyapılan sağlık yardım masrafları yetkili kurumlarca yardımı yapan yetkilikurumlara ödenir.

2. Geri ödeme şekli yetkili makamlar arasında bir İdarîAnlaşmada belirlenecek usullere göre belirlenir ve yapılır. Tarafların yetkilimakamları başka geri ödeme şekilleri konusunda anlaşabilirler veya ilgilikurumlar arasında geri ödemeden vazgeçebilirler.

II. KISIM

MALULLÜK, YAŞLILIK VE ÖLÜM AYLIKLARI

Madde 23

Sigortalılık SürelerininBirleştirilmesi

1. Bir sigortalının, birbirini izleyen sürelerde veyamünavebeli olarak iki Akit Tarafın mevzuatına tabi olması durumunda, yardımhakkının kazanılması, korunması veya yeniden elde edilmesi için her bir Tarafınmevzuatına göre tamamlanmış sigortalılık süreleri, çakışmamaları koşuluylabirleştirilir.

İlgilinin, bu maddenin uygulanması sonucu yardıma hakkazanamadığı durumlarda taraflar, sosyal güvenlik sözleşmesi imzalamışbulundukları üçüncü bir ülkedeki sigortalılık sürelerini de, aynı zamanarastlamamak koşulu ile birleştirirler.

2. Akit Taraflardan birinin mevzuatına göre yardımlardanyararlanma hakkı, bir özel rejim kapsamında bir meslekte veya belirli birmeslekte veya işte belirli bir sürenin tamamlanmasına bağlı ise, sadece ilgilirejim kapsamında geçen süreler veya böyle bir rejimin olmaması durumunda aynımeslekte veya aynı işte tamamlanmış süreler, eğer uygunsa diğer Akit Tarafmevzuatı kapsamında bir yardım hakkının belirlenmesinde dikkate alınır. Ancak,diğer Akit Taraf ülkesinde böyle bir hizmetin bulunmaması halinde, genel rejimetabi olarak geçen sigortalılık süreleri de bu sürelerle birleştirilir.

3. Akit Taraflardan birinin mevzuatına göre yardımhakkının kazanılması şartlarının tespitinde, diğer Taraf ülkedeki ilk işebaşlama tarihi de dikkate alınır.

4. Akit Taraflardan birinin mevzuatı, bazı sigortalılıksürelerinin dikkate alınmasını ilgilinin bu mevzuat uyarınca öncedenbelirlenmiş bir dönem sigortalı olması koşuluna bağlıyorsa, ilgilinin diğerAkit Taraf mevzuatına tabi sigortalılık süreleri göz önüne alınır. Yukarıdakihükmün uygulanması, ilgilinin son olarak tabi olduğu ve talebinin yapıldığımevzuat hükümlerine göre tamamlamış olması koşuluna bağlıdır.

5. Akit Taraflardan birinin mevzuatı, yardımlara ilişkinhakkın doğmasını, riskin oluşmasından önce belirli bir sigortalılık süresinintamamlanmasına bağlıyor ve bazı hal ve şartların bu dönemi uzattığınahükmediyorsa, bu hal ve şartlar diğer Akit Taraf ülkesinde oluşması halinde deaynı sonucu doğurur.

Madde 24

Aylıkların Hesaplanması

1. Akit Taraflardan birinin mevzuatına göre aylıklardanyararlanma hakkı 23 üncü madde hükmü uygulanmaksızın gerçekleşiyorsa, buTarafın yetkili kurumu ödenmesi gereken aylık miktarını yalnız bu Tarafınmevzuatına göre geçen sigortalılık sürelerini nazara alarak belirler.

Bu Kurum, aşağıdaki 2ncifıkra hükümlerinin uygulanmasıyla oluşacak aylık miktarını da belirler.

Sadece yüksek miktar işleme konur.

2. Bir kimse, Akit Taraflardan birinin mevzuatına göre,aylığa ancak 23 üncü maddede öngörülen sürelerin birleştirilmesi suretiyle hakkazanıyorsa bu Tarafın yetkili kurumu aylığı aşağıda belirtildiği şekildehesaplar:

a) Bu Taraf ülkenin yetkili kurumu, iki Taraf ülkeninmevzuatlarına tabi geçen sigortalılık sürelerini sadece kendi mevzuatına tabiolarak geçmiş gibi kabul ederek talep sahibinin talep edebileceği aylığınnazari miktarını hesaplar.

b) Yukarıdaki (a) bendinde belirtilen nazari miktarıntespitine esas unsurlar, yalnız yetkili kurumun uyguladığı mevzuata tabi olarakgeçen sigortalılık sürelerinin göz önüne alınmasıyla oluşmaktadır.

c) Bu Taraf ülkenin kurumu daha sonra, bu nazarimiktardan hareketle, kendisinin uyguladığı mevzuata tabi sigortalılıksüresinin, iki Taraf ülkenin mevzuatlarına tabi olarak geçen toplamsigortalılık süresine oranında kesin aylığı hesaplar.

Madde 25

Bir Yıldan Az Sigortalılık Süreleri

1. 24 üncü madde hükümlerine bakılmaksızın, bir AkitTarafın mevzuatına göre geçen sigortalılık sürelerinin toplam uzunluğu bir yılıbulmuyorsa ve yalnız bu süreler dikkate alındığında bu mevzuata göre hiçbir hakdoğmuyorsa, bu Tarafın kurumu anılan sürelere göre yardım sağlamak zorundadeğildir.

2. Bu durumda, diğer Akit Taraf ülke yetkili kurumu, bumaddenin 1 inci fıkrasında belirtilen süreleri kendi mevzuatına göre geçmişsüreler gibi değerlendirilerek, aylığı hesaplar.

III. KISIM

CENAZE YARDIMI

Madde 26

Sigortalılık SürelerininBirleştirilmesi ve Cenaze Yardımlarının Ödenmesi

1. Ücretli veya bağımsız bir çalışan, bir aylık veyagelir sahibi veya bir aile ferdi, yetkili makamın bulunduğu ülkede değil dediğer Akit Taraf ülkesinde vefat ettiğinde, vefat, yetkili makam ülkesindemeydana gelmiş gibi kabul edilir.

2. Yetkili kurum, ilgili diğer Akit Taraf ülkesindebulunuyor olsa dahi, uyguladığı mevzuat uyarınca cenaze yardımını vermekleyükümlüdür.

3. İki Akit Tarafın mevzuatı uyarınca bağlanan bir aylıkveya gelir sahibi kimse veya bir aile ferdinin ölümü halinde, aylık veya gelirsahibinin ikamet ettiği yerin kurumu, yukarıdaki hükümlerin uygulanmasındayetkili kurum olarak kabul edilir.

4. Bu sözleşmenin uygulanmasında, her iki Akit Tarafınmevzuatı uyarınca cenaze yardımından yararlanma hakkı bulunuyorsa,

a) Yardım, yalnız ölümün meydana geldiği Akit Tarafmevzuatına göre ödenir, veya,

b) Ölüm Akit Tarafların ülkeleri dışında meydanagelmişse, yardım, yalnız yardımdan yararlanma hakkına konu teşkil eden ölümolayından önce kişinin son defa mevzuatına tabi olduğu Akit Taraf mevzuatınagöre ödenir.

IV. KISIM

MESLEK HASTALIKLARI VE İŞ KAZALARIYARDIMLARI

Madde 27

Her İki Akit Taraf Ülkesinde Aynı RiskeMaruz Kalma

1. Her iki Akit Taraf mevzuatına göre meslek hastalığısebebiyle öngörülen yardımlar, en son Akit Taraf topraklarında yapılan birfaaliyet olması ve bu faaliyetin bir meslek hastalığı doğurmaya elverişliolması ve ilgilinin Akit ülke mevzuatında öngörülen koşulları yerinegetirmesiyle sağlanır.

2. Akit Taraflardan birinin mevzuatına göre meslekhastalığı yardımlarından yararlanma hakkı, hastalığın ilk kez bu ülkenin kenditopraklarında meydana gelmiş olması koşuluna bağlı bulunuyorsa, bu koşul buhastalığın ilk kez diğer Akit Tarafın ülkesinde meydana gelmiş olması halindede yerine getirilmiş sayılır.

3. Akit Taraflardan birinin mevzuatına göre meslekhastalığı yardımlarından yararlanma hakkı, hastalığın, böyle bir hastalığaneden olabilecek son faaliyetin sona ermiş olmasından sonra belirli bir süreiçerisinde meydana gelmiş olması koşuluna bağlı bulunuyorsa, bu Tarafın yetkilikurumu, bu hastalığın diğer Akit Taraf ülkesinde ne zaman meydana geldiğinitetkik ederek, diğer Akit Tarafın ülkesinde icra edilen aynı niteliktekifaaliyetleri, bu faaliyetler kendi mevzuatına göre icra edilmiş gibideğerlendirir.

4. Akit Taraflardan birinin mevzuatı, doğrudan veyadolaylı olarak yardım hakkını meslek hastalığının meydana gelmesine yol açanbir faaliyetin belirli bir süre zarfında icra edilmiş olması koşulunabağlıyorsa, o tarafın yetkili kurumu, birleştirme işleminin yapılmasında böylebir faaliyetin diğer Akit Tarafın ülkesinde icra edildiği süreleri dedeğerlendirir.

Madde 28

Diğer Akit Taraf Ülkede İkamet veyaGeçici İkamet

1. İş kazasına uğrayan veya meslek hastalığına tutulanve diğer Akit Taraf ülkesinde ikamet eden veya geçici ikamet eden kimseler,yetkili kurumun hesabına, oturdukları veya bulundukları ülke mevzuatıkapsamında kabul edilerek, sağlık yardımlarından yararlanırlar.

2. Nakdî yardımlar hususunda ise, 21 inci madde hükmübenzer şekilde uygulanır.

3. Bu maddenin 1 inci fıkrasındaki uygulamadan doğanmaliyetlerin ödenmesinde 22ncimaddedeki hükümlerbenzetme yoluyla tatbik edilir.

Madde 29

Meslek Hastalığının Ağırlaşması

Akit Taraflardan birinin mevzuatı uyarınca meslekhastalığı tedavisi gören veya görmüş bir kimse meslek hastalığının ilerlemesidurumunda, aynı türdeki meslek hastalığı için diğer Akit Taraf mevzuatıuyarınca öngörülmüş olan yardımlardan aşağıda belirtilen kurallar çerçevesindeeşdeğerde yararlanır.

a) Şayet bir kimse, diğer Akit Taraf toprağında, meslekhastalığına veya hastalığın ilerlemesine elverişli olan bir işi icra etmemişseilk Akit Taraf yetkili kurumu, yapılan yardımları, uygulamakta olduğu mevzuathükümlerine uygun olarak, hastalığın ilerlemesini dikkate alarak üstlenir.

b) Şayet bir kimse, diğer Akit Taraf ülke toprağındaanılan türdeki işi icra etmiş ise, ilk Akit Taraf yetkili kurumu, yapılanyardımları, uygulamakta olduğu mevzuat hükümlerine uygun olarak, hastalığınilerlemesini dikkate almadan üstlenir. Diğer Akit Tarafın yetkili kurumu ise,bu kimseye uygulamakta olduğu mevzuat hükümlerine uygun olarak yakalandığımeslek hastalığının ilerlemesinden önce yapılan para yardımı ile hastalığınilerlemesinden sonra yapılması gereken yardım arasındaki fark kadar bir ekyardımda bulunur.

Madde 30

İşgöremezlikOranının Tespiti

Bir iş kazası veya meslek hastalığı durumunda, işgöremezlik derecesinin belirlenmesi için Akit Taraflardan birinin mevzuatındadaha önce meydana gelen iş kazası ve meslek hastalıklarının dikkate alınmasıöngörülmüş ise, bu diğer Akit Tarafın mevzuatında önceden meydana gelmiş işkazası veya meslek hastalıklarının da dikkate alınmasını gerekli kılar.

V. KISIM

İŞSİZLİK YARDIMLARI

Madde 31

Sigortalılık SürelerininBirleştirilmesi

Eğer Akit Taraflardan birinin mevzuatı, yardım hakkınınkazanılması, muhafazası veya ihyasını, sigortalılık sürelerinin tamamlanmasınabağlıyorsa, bu mevzuatı uygulayan kurum, gerektiği takdirde, hizmetbirleştirmesi için, eğer sigortalılık süreleri birinci Akit Tarafın mevzuatındatamamlanmış ise, sigortalılık süreleri olarak değerlendirilmiş süreler olmasışartıyla diğer Akit Tarafın mevzuatında tamamlanmış sigortalılık sürelerinihesaba katar.

Madde 32

Asgarî Çalışma Süresi

1. 31 inci maddenin hükümlerinin uygulanması, ilgilininson olarak yardım talebinde bulunduğu Akit Tarafın mevzuatına tabi olması veişini kaybettiği tarihten önce kesintisiz 120 gün prim ödemesi veya çalışmasışartına bağlıdır.

2. 31 inci madde, ilgili kişinin hatası olmaksızın dahauzun sürecek bir işin süresinden önce bitirilmesi veya sona erdirilmesidurumunda 120 günlük süre aranmaksızın uygulanır.

Madde 33

ÖncekiTazminatlandırılmışSürelerin Hesaba Katılması

Yetkili kurum, ihtiyaç halinde, yardımların bağlanmasısüresini tespit etmek için, yardım talebinden önceki 12 ay boyunca diğer Tarafülkenin kurumunca ödenen yardımların ödenme sürelerini hesaba katar.

Madde 34

Aile Bireylerinin Hesaba Katılması

Eğer Akit Tarafın mevzuatı, yardımların tutarının ailebireylerinin sayısına göre değişmesini öngörüyorsa, bu Akit Tarafın yetkilikurumu diğer Akit Tarafın toprağında ikamet eden aile bireylerini de hesabakatar.

VI. KISIM

AİLE YARDIMLARI

Madde 35

Sigortalılık SürelerininBirleştirilmesi

Bir Akit Tarafın mevzuatı, aile yardımları hakkınısigortalılık süreleriyada ikamet sürelerinintamamlanmış olmasına bağlıyorsa, bu mevzuatı uygulayan kurum, bu amaçla, diğerAkit Tarafın mevzuatına göre geçmiş sigortalılık süreleriyada ikamet sürelerini birleştirmek amacıyla, bu süreler kendi ülkesi mevzuatınagöre geçmiş sürelermiş gibi, gerektiği ölçüde dikkate alır.

Madde 36

Aile Yardımlarının Sağlanması

Bir Akit Taraf ülkesinde ikamet eden çocuklar, bu AkitTarafın mevzuatıyla öngörülen yardımlara hak kazanırlar. Bu yardımlar,çocukların ikamet ettiği yerin kurumu tarafından bu kurumun uyguladığı mevzuatagöre ödenir ve masraflar bu kuruma aittir.

IV. BÖLÜM

ÇEŞİTLİ HÜKÜMLER

Madde 37

İdari Önlemler ve İş Birliği Usulleri

1. Akit Tarafların yetkili makamları bu sözleşmeninuygulanmasında gerekli idarî önlemleri alırlar.

2. Akit Tarafların yetkili makamları bu sözleşmeninuygulanmasında alınan önlemler konusunda birbirlerine mümkün olan en kısazamanda gerekli bilgileri verirler ve bu sözleşmenin uygulanmasını etkilediğiölçüde ulusal yasalarında yapılan değişiklikleri bildirirler.

3. Akit Tarafların yetkili makamları bu sözleşmeninuygulanmasını kolaylaştırmak üzere irtibat kuruluşları tesis ederler.

4. Bu sözleşmenin uygulanmasına ilişkin her sorun içinAkit Tarafların yetkili makamları ve kurumları sanki bu sorunlar kendi ulusalyasalarını etkiliyormuş gibi birbirlerine yardımcı olurlar. Bu idarîyardımlaşma parasız yapılır.

5. Bu sözleşme uyarınca bir Akit Tarafa diğer AkitTarafça hakkında bildiride bulunulan kişilere ilişkin her nevi bilgi, busözleşmenin uygulanmasında gizlilik değeri taşır ve ancak bu sözleşmenin veonun uygulandığı mevzuatın uygulanmasında kullanılabilir.

Madde 38

Primlerin Tahsili

1. Akit Taraflardan birinin bir kurumuna borçlu olunanprimlerin tahsili, diğer ülke üzerinden, bu ülkenin benzer bir kurumunaödenecek primlerin tahsil edilmesinde uygulanan süreç izlenerek aynı güvence veönceliklerle yapılabilir.

2. Bu maddenin uygulanma usulleri yetkili makamlararasında yapılacak idarî anlaşma ile düzenlenir.

Madde 39

İdari ve Tıbbi Kontrol

1. Akit Taraflardan birinin yardımlarından yararlanan vediğer Akit Taraf ülkesinde oturan kimselerin idarî ve tıbbi kontrolü yetkilikurumun talebi üzerine oturma yeri kurumu tarafından bu kurumun uyguladığımevzuatta öngörülen usuller dahilinde yapılır.

2. Akit Taraflardan birinin talebi üzerine diğer Tarafınyetkili kurumu talep sahibinin veya yardımlarından yararlanan kimseninmalullüğü ile ilgili olarak tıbbi mahiyetteki her nevi bilgiyi ve elindeki hernevi belgeyi parasız olarak gönderir.

3. Bununla birlikte, yetkili kurumların ilgili kimsenintetkikini istedikleri bir hekime yaptırma hakları saklıdır.

4. Şayet tıbbi kontroller Akit Taraflardan birininmevzuatının uygulanması gereğince zorunlu ise, bu kontroller ilgili kişininikamet ettiğiyada geçici ikamet ettiği yerin kurumutarafından gerçekleştirilir ve bu kontrollerin masrafı bunları talep edenkuruma aittir.

Bununla birlikte tıbbi kontroller her iki Tarafınmevzuatının uygulanması gereğince zorunlu ise masraflar, ikamet edilenyada geçici ikamet edilen yerin kurumuna aittir.

Madde 40

Resmi Dillerin Kullanılması

1. Bu sözleşmenin uygulanmasında Akit Taraflarınmakamları ve kurumları, kendi dilleri ile haberleşebilirler.

2. Bir dilekçe veya belge diğer tarafın resmi dili ileyazılmış olduğu gerekçesiyle ret olunamaz.

Madde 41

Giderlerden ve Tasdikten Bağışıklık

1. Bir Akit Tarafın mevzuatına göre ibraz olunan evrakveya diğer belgeler, harç, damga resmi, konsolosluk veya yönetime ilişkingiderlerden tamamen veya kısmen bağışıksa, bu bağışıklık diğer tarafınmevzuatına göre veya bu sözleşme uyarınca ibraz olunan evrak veya diğerbelgelere de uygulanır.

2. Bu sözleşmenin uygulanmasında ibraz edilecek hertürlü belge, elçilik ve konsolosluk makamlarının tasdikinden bağışıktır.

Madde 42

Bir Talep veya İtiraz BaşvurusununVerilmesi

Akit Taraflardan birinin mevzuatına göre bu Akit Tarafınbir kurumuna belli bir süre zarfında gönderilmesi gereken talepler, başvurularveya itirazlar, bunların diğer Akit Tarafın bir kurumuna aynı süre içindeverilmiş olması halinde, birinci Tarafın kurumuna verilmiş sayılır.

Madde 43

Üçüncü Kişinin Sorumluluğu

Bir kimse Akit Taraflardan birinin mevzuatı uyarıncadiğer Akit Tarafın ülkesinde meydana gelen veya meydana gelmesine neden olunanbir zarar-ziyan için yardım görmekte ise, yardımları ödemekle yükümlü kurumunzararı tazmin etmekle yükümlü üçüncü kişilere karşı hakları aşağıdaki şekildedüzenlenir;

a) Yardımları ödemekle yükümlü kurum kendisine uygulananmevzuat uyarınca, yararlanıcının üçüncü kişiye karşı sahip olduğu haklarda onunyerine geçer ve diğer Akit Taraf bu yerinegeçmeyitanır,

b) Yardımları ödemekle yükümlü kurum üçüncü kişiye karşıdoğrudanrücuhakkına sahipse, diğer Taraf bu hakkıtanır.

Madde 44

Haksız Yere Ödenen Miktarların GeriAlınması

Bu sözleşmenin uygulanmasında malullük, yaşlılık veyaölüm yardımlarının ödenmesi veya yeniden gözden geçirilmesi sırasında AkitTaraflardan birinin yetkili kurumu bir yararlanıcıyahakettiğibir meblağı aşan miktarda ödeme yapmışsa, bu kurum, yararlanıcıya mütekabilyardımları ödemekle yükümlü olan diğer Akit Tarafın kurumundan fazladan ödenenmiktarı, bu kimseye ödeyeceği miktarlardan kesmesini talep edebilir. Bu sonuncukurum, bu şekilde kestiği meblağı diğer tarafa transfer eder. Eğer bu tür gerialma işlemi yapılamıyorsa, aşağıdaki fıkralar hükümleri uygulanır;

a) Akit Taraflardan birinin kurumu, yardımlardan yararlananbir kimseye hak ettiğinden fazla bir meblağ ödemişse, bu kurum, uyguladığımevzuatta öngörülen koşullar ve sınırlar dahilinde, yararlanıcıya yardımsağlamakla yükümlü diğer Akit Tarafın kurumundan, fazla ödeme konusu olanmiktarı, bu kimseye ödediği meblağlardan kesmesini talep edebilir. Bu sonuncukurum kesintiyi -bu fazladan ödeme sanki kendisi tarafından yapılmış gibi-kendi mevzuatında öngörülen koşullar ve sınırlar dahilinde yapar ve böylecekestiği meblağı alacaklı kuruma transfer eder.

b) Akit Taraflardan birinin kurumu, yararlanıcıyamevzuatına göre avans ödemişse, bu kurum, diğer Tarafın kurumundanyararlanıcıya bu kurumun aynı süre için borçlu olduğu meblağlardan ödenen avanstutarını kesmesini talep edebilir. Bu sonuncu kurum kesintiyi yapar ve böylecekesilen meblağı alacaklı kuruma transfer eder.

Madde 45

Verilen Sosyal Yardımın Tazmin Edilmesi

Akit Taraflardan birinin kurumu, diğer Akit Tarafınmevzuatı uyarınca para yardımı hakkının bulunduğu bir dönem zarfında sosyalyardım yaptığı takdirde, son Tarafın yetkili kurumu bu miktarı uyguladığımevzuatta öngörülen şartlar ve sınırlar dahilinde ödediği aylıklardan tahsileder ve alacaklı kuruma transfer eder.

Madde 46

Ödemede Kullanılacak Para

1. Bu sözleşme uyarınca sağlanacak yardımlara ilişkinödemeler, yetkili kurumun para birimi ile yapılır ve bu şekilde yapılan ödeme,yetkili kurumu ödeme yükümlülüğünden tümüyle kurtarır.

2. Bu sözleşmenin uygulanmasına ilişkin olarak yapılacaktoplu meblağların transferi, transfer sırasında Taraflar arasında bu konudayürürlükte bulunan idarî anlaşmaya uygun biçimde yapılır.

Madde 47

Anlaşmazlıkların Çözümü

1. Bu sözleşmenin uygulanması ve yorumlanması ile ilgiliAkit Taraflar arasında ortaya çıkan tüm anlaşmazlıklar, Taraflar arasındadoğrudan yapılacak görüşmeler yoluyla çözümlenir.

2. Şayet anlaşmazlık, görüşmelerin başladığı tarihtenitibaren altı ay içinde neticelendirilemez ise, uyuşmazlık, üyeleri taraflarcaortak olarak belirlenecek bir hakem kuruluna götürülür. Bu konuda takip edilecekprosedür aynı yöntemle belirlenir.

3. Anlaşmazlık, bu sözleşmede öngörülen düşünce ve temelilkelere uygun olarak Hakem Kurulu tarafından neticelendirilir. Hakem Kurulununvereceği kararlara uyulması zorunlu ve mutlaktır.

V. BÖLÜM

GEÇİCİ VE SON HÜKÜMLER

Madde 48

Geçici Hükümler

1. Bu sözleşme, yürürlüğe girmesinden önceki bir dönemiçin hiçbir hak doğurmaz.

2. Bu sözleşmenin yürürlüğe girmesinden önce bir AkitTarafın mevzuatına göre geçen bir sigortalılık süresi, bu sözleşme hükümlerinegöre doğan hakların belirlenmesinde değerlendirilir.

3. Bu sözleşmenin 26ncımaddesi hükümleri hariç olmak ve bu maddenin 1 inci fıkrası hükmü saklı kalmakkaydıyla, bu sözleşme uyarınca bir hak, sözleşmenin yürürlüğe girmesinden öncegerçekleşmiş olan bir riskle ilgili olsa dahi, doğar.

4. Yalnız bu sözleşme uyarınca ödenmesi gereken herhangibir yardım, ilgilinin bu sözleşme hükümlerine uygun olarak talepte bulunmasıhalinde, önceden tasfiye edilen haklar, bir toptan ödemeye yer verilmemişolması kaydıyla, bu sözleşmenin yürürlük tarihinden geçerli olarak ödenecektir.

5. Bu maddenin 4 ve 6ncıfıkralarında sözü edilen talep bu sözleşmenin yürürlük tarihinden itibaren ikiyıl içinde yapılırsa, bu sözleşmeye göre doğan haklar, Akit Taraflarınmevzuatlarındaki hakkın düşmesine veya zaman aşımına uğramasına ilişkinhükümleri, ilgili hakkında uygulanmaksızın, o tarihten itibaren kazanılır. İkiyılgeçtiktensonra yapılan taleplerde ise taleptarihi esas alınır.

6. Bu sözleşmenin yürürlüğe girdiği tarihten önce kendilerineaylık veya gelir bağlanmış olan ilgili kimselerin hakları, istekleri üzerine,bu sözleşme hükümleri de dikkate alınarak, yeniden gözden geçirilir. Bu haklarre'sende gözden geçirilebilir. Böyle bir gözden geçirmehiçbir suretle ilgili kimseye daha önce tanınmış olan hakların azaltılmasınayol açmaz.

Madde 49

Onay ve Yürürlük

1. Bu sözleşme Akit Tarafların iç mevzuatlarındakiusuller dahilinde onaylanacak ve onay belgeleri en kısa zamanda teatiedilecektir.

2. Sözleşme, onay belgelerinin teati edildiği ayıizleyen üçüncü ayın birinci gününde yürürlüğe girecektir.

Madde 50

Sözleşmenin Süresi

Bu sözleşme süresiz olarak yürürlükte kalacaktır.

Akit Taraflardan biri, diğer Akit Tarafa altı ay öncedenyazılı bildirimde bulunmak suretiyle sözleşmeyi feshedebilir.

Madde 51

Kazanılmış Hakların Korunması

1. Bu sözleşmenin feshi halinde, sözleşme uyarıncakazanılmış olan haklar geçerliliğini korur.

2. Feshin hüküm ifade ettiği tarihten önce geçensigortalılık süreleri çerçevesinde kazanılmakta olan ve henüz kararabağlanmamış yardım hakları fesih nedeniyle sona ermez ve bunlarla ilgili kararalınması amacıyla Akit Taraflar derhal görüşmelere başlarlar. Bu konuda ihtilafolur ise 47ncimadde hükümlerine göre çözümlenir. Buhakların ileriye yönelik korunması sözleşme yoluyla veya böyle bir sözleşmeyoksa ilgili kurumun uyguladığı mevzuata göre belirlenir.

Bu Sözleşme 20 Kasım 2003 tarihindeLüksemburg'daher iki metin de aynı derecede geçerli olmak üzere Türkçe ve Fransızca olarakdüzenlenmiştir.

Türkiye Cumhuriyeti Adına LüksemburgBüyükDükalığıAdına

ErdalTÜMER

Büyükelçi

2004/8265 sayılıMilletlerarası Sözleşmenin Yabancı Dil Metinleri Resmî Gazete'nin BasılaNüshasında Mevcuttur.