Mevzuat.com

Milletlerarası Sözleşme

Karar Sayısı : 2004/8298

Türkiye tarafından 26 Mart 1982tarihinde imzalanan ve 21/10/2004 tarihli ve 5250 sayılı Kanunla onaylanmasıuygun bulunan ekli "Aşırı Derecede Yaralayan ve Ayırım Gözetmeyen EtkileriBulunan BelirliKonvansiyonelSilahların KullanımınınYasaklanması veya Sınırlandırılması Sözleşmesi" ve Sözleşmenin 1 incimaddesinde yapılan değişiklik ile Eki I., tadil edilmiş II. ve IV.protokollerin,Sözleşmeye çekince konulmak suretiyle onaylanması; DışişleriBakanlığı'nın 9/12/2004 tarihli ve USGY-II-11995 sayılı yazısı üzerine,31/5/1963 tarihli ve 244 sayılı Kanunun 3 üncü maddesine göre, BakanlarKurulu'nca 20/12/2004 tarihinde kararlaştırılmıştır.

Ahmet Necdet SEZER

CUMHURBAŞKANI

RecepTayyipERDOĞAN

Başbakan

A.GÜL

A. ŞENER

M. A. ŞAHİN

B. ATALAY

Dışişleri Bak. veBaşb. Yrd.

Devlet Bak. veBaşb. Yrd.

Devlet Bak. veBaşb. Yrd.

Devlet Bakanı

A. BABACAN

M. AYDIN

G. AKŞİT

K. TÜZMEN

Devlet Bakanı

Devlet Bakanı

Devlet Bakanı

Devlet Bakanı

C. ÇİÇEK

M. V.GÖNÜL

A.AKSU

K.UNAKITAN

Adalet Bakanı

Milli Savunma Bakanı

İçişleri Bakanı

Maliye Bakanı

H.ÇELİK

K.UNAKITAN

R.AKDAĞ

B. YILDIRIM

Milli Eğitim Bakanı

Bayındırlık ve İskan Bakanı V.

Sağlık Bakanı

Ulaştırma Bakanı

S.GÜÇLÜ

M. BAŞESGİOĞLU

A. COŞKUN

Tarım veKöyişleriBakanı

Çalışma ve Sos.Güv. Bakanı

Sanayi ve Ticaret Bakanı

M.H.GÜLER

E. MUMCU

O. PEPE

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı

Kültür ve Turizm Bakanı

Çevre ve Orman Bakanı

Aşırı DerecedeYaralayan ve Ayırım Gözetmeyen Etkileri Bulunan BelirliKonvansiyonelSilahların Kullanımının Yasaklanması veya

SınırlandırılmasıSözleşmesi

New York'ta imzayaaçıldığı tarih: 10 Nisan 1981

Yürürlüğe giriştarihi: 2 Aralık 1983

TarafDevletler,

Her Devletin Birleşmiş MilletlerŞartı'na uygun olarak, uluslararası ilişkilerinde herhangi bir Devletinegemenliğine, toprak bütünlüğüne veya siyasi bağımsızlığına karşı tehdit ve güçkullanımından veya BirleşmişMilletler'inamaçlarıylauyuşmayan diğer herhangi bir hareketten imtina etmekle yükümlü olduğunu hatırdatutarak,

Sivil halkın çatışmaların sonuçlarınakarşı korunmasına ilişkin genel ilkeyi de hatırda tutarak,

Silahlı çatışma taraflarının, savaşaraçları ve yöntemlerini seçme hakkının sınırsız olmadığına dair uluslararasıhukuk ilkesini ve silahlı çatışmalarda aşırı derecede yaralanma ve gereksizacılara yol açan silah, mermi, savaş malzemesi ve yöntemlerinin kullanımınıyasaklayan uluslararası hukuk ilkelerini temel alarak,

Doğal çevreye, yaygın, uzun vadelive ciddi zarar verme amacı güden veya vermesi beklenen savaş yöntemleri vearaçlarının kullanımının yasak olduğunu da hatırda tutarak,

Bu Sözleşme ve ek Protokollerindeveya diğer uluslararası anlaşmalarda yer verilmeyen konularda, sivil halk vesavaşanların her zaman, teamül, insani ilkeler ve kamu vicdanının gereklerindenkaynaklanan uluslararası hukuk ilkelerinin koruması ve yetkisi altındaolacakları yönündeki kararlılıklarını teyit ederek,

Uluslararası yumuşamaya, silahlanmayarışının sona ermesine ve Devletler arasında güven oluşturulmasına, böylelikletüm halkların barış içinde yaşama amacına katkıda bulunmayı arzu ederek,

Etkili ve katı bir uluslararasıkontrol altında genel vetopyekünsilahsızlanmayolundaki gelişmelere katkıda bulunabilecek her türlü çabayı sürdürmeninöneminin farkında olarak,

Silahlı çatışmalarda uygulanabilecekuluslararası hukuk kurallarının yazımının ve geliştirilmesinin devamına duyulanihtiyacı yenidenteyidederek,

Belirlikonvansiyonelsilahların yasaklanmasını veya daha fazla sınırlandırılmasını ümit ederek ve bualanda elde edilen olumlu sonuçların, bu tür silahların üretimi,stoklanmasıve yayılmasının önlenmesini amaçlayansilahsızlanma konusundaki temel görüşmeleri kolaylaştırabileceğine inanarak,

Bütün Devletlerin, özellikle askeribakımdan önde gelen Devletlerin, bu Sözleşmeye ve ek Protokollerine tarafolmalarının arzu edildiğini vurgulayarak,

Birleşmiş Milletler GenelKurulu'nun ve Birleşmiş Milletler Silahsızlanma Komisyonu'nun bu Sözleşmede veek Protokollerinde yer alan yasaklamalar ve sınırlandırmaların kapsamınıngenişletilmesi imkânının incelenmesine karar verebileceğini akılda tutarak,

Silahsızlanma Komitesi'nin belirlikonvansiyonelsilahların kullanımının yasaklanmasıyada kısıtlanması için ilave tedbirler almayıdeğerlendirmeye karar verebileceğini de akılda tutarak,

Aşağıdaki hususlarda anlaşmayavarmışlardır:

Madde 1

Uygulama alanı

Bu Sözleşme ve ek Protokolleri,Savaş Kurbanlarının Korunmasına ilişkin 12 Ağustos 1949 tarihli CenevreSözleşmelerinin ortak 2. Maddesinde atıfta bulunulan durumlar ve buSözleşmelere Ek I. Protokolün l. Maddesinin 4. paragrafında belirtilendurumlarda uygulanır.

Madde 2

Diğer uluslararası anlaşmalarlailişkiler

Bu Sözleşmede veya ekProtokollerindeyeralanhiçbir husus, SözleşmeyeTaraf Devletlerin silahlı çatışmaya uygulanabilir uluslararası insani hukuktankaynaklanan diğer yükümlülüklerinden imtina etmelerini sağlayacak şekildeyorumlanamaz.

Madde 3

İmza

Bu Sözleşme, 10 Nisan 1981tarihinden itibaren 12 ay boyunca New York'taki Birleşmiş Milletler Merkezindebütün Devletler için imzaya açık olacaktır.

Madde 4

Onaylama, kabul etme, uygun bulma veyakatılma

1. Bu Sözleşme, imzacılarınonayına, kabulüne veya uygun bulmalarına tabi olacaktır. Sözleşme, imzalamamışolan her Devletin katılımına açık olacaktır.

2. Onaylama, kabul etme, uygun bulmaveya katılmaya ilişkin belgelerSaklayıcı'datoplanacaktır.

3. Bu Sözleşmeye ek Protokollerinhangileriyle bağlı olunacağının bildirilmesi, bu Sözleşmeyi onaylama, kabuletme, uygun bulmayada Sözleşmeye katılmaya ilişkinbelgelerinSaklayıcı'yaverildiği sırada Devletin buProtokollerden ikisi veya daha fazlasıyla bağlı sayılma iradesiniSaklayıcı'yabildirmesi suretiyle, tercihe bağlı olacaktır.

4. Bir Devlet, Sözleşmeyi onaylama,kabul etme, uygun bulmayada Sözleşmeye katılmayailişkin belgelerinSaklayıcı'yaverilmesinden sonra,herhangi bir tarihte bağlı olmadığı ek Protokollerden herhangi biriyle bağlıolma kararınıSaklayıcı'yabildirebilir.

5. Bir Taraf Devletin bağlı olduğubir Protokol, o Devlet için bu Sözleşmenin ayrılmaz bir parçasınıoluşturacaktır.

Madde 5

Yürürlüğe girme

1. Bu Sözleşme, onaylama, kabuletme, uygun bulma veya katılma belgelerinin yirmincisinin tevdi edildiğitarihten altı ay sonra yürürlüğe girecektir.

2. Bu Sözleşme, onaylama, kabuletme, uygun bulma veya katılma belgesini, yirminci onaylama, kabul etme, uygunbulma veya katılma belgesinin tevdi edilmesinden sonra veren her Devlet için,sözkonusuDevletin onaylama, kabul etme, uygun bulma veyakatılım belgesini verdiği tarihten altı ay sonra yürürlüğe girecektir.

3. Bu Sözleşmeye ek Protokollerinher biri, bu Sözleşmenin 4. Maddesinin 3. veya 4. paragrafına uygun olarak,yirmi ülkenin o Protokolle bağlı olma kararlarını bildirmelerinden altı aysonra yürürlüğe girecektir.

4. Bu Sözleşmeye ek bir Protokollebağlı olma kararını, yirmi DevletinsözkonusuProtokolle bağlı olma kararını bildirdiği tarihten sonra bildiren herhangi birDevlet için,sözkonusuProtokol, o devletin bağlıolma kararını bildirdiği tarihten altı ay sonra yürürlüğe girecektir.

Madde 6

Yayma

Taraf Devletler, silahlı çatışmazamanında olduğu kadar barış zamanında da bu Sözleşme ve bağlı oldukları ekProtokollerinin ülkelerinde olabildiğince geniş ölçüde yayılmasını sağlamaktave özellikle bu belgelerin silahlı kuvvetlerince öğrenilmesiniteminenaskeri öğretim programlarına bu konudakiçalışmaları dahil etmekle yükümlüdürler.

Madde 7

Sözleşmenin yürürlüğe girmesiyleoluşacak Antlaşma ilişkileri

1. Çatışma taraflarından birininbir ek Protokolle bağlı olmaması halinde, bu Sözleşmeye vesözkonusuek Protokole bağlı taraflar karşılıklı ilişkilerinde bunlarla bağlı kalacaktır.

2. Taraf Devletlerin her biri, 1inci Maddede öngörülen herhangi bir durumda, bu Sözleşmeyleyada ilgili ek Protokolle bağlı olmayan herhangi bir Devlet ile ilişkisinde, buDevletin bu Sözleşmeyiyada ilgili Protokolü kabuletmesi, uygulaması ve bunuSaklayıcı'yabildirmesihalinde bu Sözleşme ve kendisi için yürürlükte olan ek Protokolle bağlıolacaktır.

3. Saklayıcı, ilgili TarafDevletleri bu maddenin 2. paragrafı çerçevesinde yapılan bildirimler konusundaderhal haberdar edecektir.

4. Bu Sözleşme ve bir TarafDevletin bağlı olduğu ek Protokoller, Savaş Kurbanlarının Korunmasına ilişkin12 Ağustos 1949 tarihli Cenevre Sözleşmelerinin I. Ek Protokolünün 1.Maddesinin 4. paragrafında atıfta bulunulduğu durumlarda, Taraf Devlete karşıyürütülen silahlı çatışmada uygulanacaktır:

(a) Taraf Devletin 1949 CenevreSözleşmelerine ek I. Protokole de taraf olması ve Cenevre Sözleşmelerine ek I.Protokolün 96. Maddesinin 3. paragrafında değinilen otoritenin, çatışmayailişkin olarak Cenevre Sözleşmelerini, ek I. Protokolü, bu Sözleşmeyi ve ilgiliek Protokollerini uygulayacağını taahhüt etmesi halinde; veya

(b) Taraf Devletin CenevreSözleşmelerine ek I. Protokole taraf olmaması ve yukarıdaki (a) altparagrafında değinilen otoritenin, çatışmaya ilişkin olarak CenevreSözleşmelerinin, bu Sözleşmenin ve ilgili Protokollerinin yükümlülüklerinikabul etmesi ve uygulaması halinde. Bu kabul etme ve uygulama çatışmayla ilgiliolarak aşağıdaki sonuçları doğuracaktır:

(i) Cenevre Sözleşmeleri ile buSözleşme ve ilgili ek Protokolleri çatışmanın tarafları arasında hemenyürürlüğe girecek;

(ii)Sözkonusuotorite, Cenevre Sözleşmeleri ile bu Sözleşme ve ilgiliek Protokolleri açısından, bu sözleşmelere taraf bir Devlet ile aynı hak veyükümlülükleri üstlenecek; ve

(iii)Cenevre Sözleşmeleri ile bu Sözleşme ve ilgili ek Protokolleri çatışmanın bütüntarafları için eşit derecede bağlayıcı olacaktır.

Taraf Devlet ve otorite karşılıklıolarak Cenevre Sözleşmesinin I. Ek Protokolünün yükümlülüklerini kabul etmeyeve uygulamaya da karar verebilirler.

Madde 8

Gözden geçirme ve değişiklikler

1. (a) Taraf DevletlerinherbiriSözleşmenin yürürlüğe girmesinden sonra herhangibir tarihte Sözleşme veya bağlı olduğu ek Protokollerin herhangi birindedeğişiklik yapılmasını önerebilecektir.Her değişiklik önerisiSaklayıcı'yailetilecek, o dabunu bütün Taraf Devletlere duyuracak ve önerinin ele alınması için bir konferansıntoplanması konusundaki görüşlerini soracaktır. 18 Taraf Devletten az olmamakkaydıyla, Taraf Devletlerin çoğunluğunun uygun bulması halinde, Saklayıcı,bütün Taraf Devletlerin davet edileceği bir konferansı ivedilikle toplantıyaçağıracaktır. Sözleşmeye taraf olmayan Devletler konferansa gözlemci olarakdavet edileceklerdir.

(b) Bu Konferans, Sözleşmedeönerilecek değişikliklerin sadece Taraf Devletler tarafından ve belirli bir ekProtokole ilişkin değişikliklerin sadece o Protokole bağlı olan Taraf Devletlertarafından kabul edilmesi şartıyla, bu Sözleşme ve ek Protokollerinin yürürlüğegirdiği şekilde yürürlüğe girecek olan değişiklikleri kabul edebilir.

2. (a) Taraf Devletlerin her biriSözleşmenin yürürlüğe girmesinden sonra herhangi bir tarihte mevcut ekProtokollerde yer almayankonvansiyonelsilahkategorilerine ilişkin ek Protokoller önerebilir. Her ek Protokol önerisiSaklayıcı'yailetilecek, Saklayıcı da bunu, bu Maddenin l(a) alt paragrafına uygun olarak bütün Taraf Devletlere duyuracaktır. 18 TarafDevletten az olmamak kaydıyla, Taraf Devletlerin çoğunluğunun uygun bulmasıhalinde, Saklayıcı, bütün Taraf Devletlerin davet edileceği bir konferansıivedilikle toplantıya çağıracaktır.

(b) Konferans, konferansta temsiledilen tüm Devletlerin katılımıyla, bu Sözleşme ile aynı şekilde kabul edilecekolan ek Protokollerin, Sözleşmenin 5. Maddesinin 3. ve 4. paragraflarındabelirtildiği şekilde Sözleşmeye eklenmesine karar verebilir.

3. (a) Bu Sözleşmenin yürürlüğegirmesinden 10 yıl sonra, bu Maddenin l (a) veya 2 (a) alt paragraflarına uygunolarak bir Konferans toplanmaması halinde, her Taraf Devlet,Saklayıcı'danbu Sözleşmenin ve ek Protokollerininkapsamını ve uygulanmasını gözden geçirmek ve bu Sözleşme veya mevcutProtokollerine değişiklik önerilerini görüşmek üzere bir Konferans toplamasınıisteyebilir. Bu Sözleşmeye taraf olmayan Devletler konferansa gözlemci olarakdavet edileceklerdir. Konferans, yukarıdaki l (b) alt paragrafına uygun olarak kabul edilip yürürlüğe girecekolan değişiklikler üzerinde mutabık kalabilir.

(b) Konferansta, mevcut ekProtokollerdeyeralmayankonvansiyonelsilah kategorilerine ilişkin ek Protokol önerileri de görüşülebilecektir.Konferansta temsil edilen her Devlet bu görüşmelere tam olarak katılabilecektir.Ek Protokoller bu Sözleşme ile aynı şekilde kabul edilerek ona eklenecek veSözleşmenin 5 inci Maddesinin 3. ve 4. paragraflarında belirtildiği şekildeyürürlüğe girecektir.

(c) Konferans, bu maddenin 3 (a)alt paragrafında değinilen benzer süreden sonra bu maddenin l (a)yada 2 (a) alt paragraflarına uygun olarak bir konferanstoplanmadığı takdirde, bir Taraf Devletin isteğiyle başka bir konferans dahatoplanmasının öngörülüp öngörülmemesini değerlendirebilir.

Madde 9

Çekilme

1. Her bir Taraf Devlet,Saklayıcı'yabildirerek bu Sözleşmeden veya ekProtokollerinden çekilebilir.

2. Çekilme, ancak çekilmeyle ilgilibelgelerin Saklayıcı tarafından alınmasından bir yıl sonra yürürlüğegirecektir. Bununla birlikte, bir yıllık süre dolduğunda çekilen Taraf Devletin 1. Maddede değinilen durumlardanbiriyle karşı karşıya kalması halinde, Taraf Devlet, silahlı çatışmayada işgal sonuçlanana kadar, her hal ve karda silahlıçatışmaya uygulanabilir uluslararası hukuk kurallarının koruduğu kişilerinsalıverilmesi, ülkelerine geri dönmesiyadayerlerine yerleştirilmesine ilişkin işlemlerin bitimine kadar, ve Sözleşmeyeekli Protokollerden herhangi birinin, Birleşmiş Milletler güçleriyada misyonlarınca ilgili bölgede barışı koruma, gözlemyada benzeri bir görev üstlenmesine ilişkin hüküm içermesidurumunda, bu görevlerin sona ermesine kadar, bu Sözleşmenin ve ilgili ekProtokollerinin yükümlülükleriyle bağlı olmaya devam edecektir.

3. Bu Sözleşmeden çekilme, çekilenTaraf Devletin bağlı olduğu tüm ek Protokolleri de kapsayacaktır.

4. Çekilme, sadece çekilen TarafDevlet için hüküm doğuracaktır.

5. Bir Taraf Devletin Sözleşmedençekilmesi, çekilmenin yürürlüğe girmesinden önce silahlı çatışma sebebiylegerçekleştirilen eylemlere ilişkin bu Sözleşmeden ve ek Protokollerindenkaynaklanan yükümlülüklerini etkilemeyecektir.

Madde 10

Saklayıcı

1. Bu Sözleşmenin ve ekProtokollerininSaklayıcı'sıBirleşmiş MilletlerGenel Sekreteridir.

2. Saklayıcı, olağan görevlerininyanısıra, tüm Devletleri aşağıdaki hususlardabilgilendirecektir:

(a) Bu Sözleşmeye 3. Maddeçerçevesinde atılan imzalar;

(b) Bu Sözleşmenin 4. Maddesiçerçevesinde onaylama, kabul etme, uygun bulma veya katılma belgelerinin teslimedilmesi;

(c) Devletlerin 4. Maddeçerçevesinde ek Protokollerle bağlı olma rızalarını bildirmeleri;

(d) 5 inci Madde çerçevesinde buSözleşmenin ve ek Protokollerinin her birinin yürürlüğe girme tarihleri; ve

(e) 9. Madde çerçevesinde alınançekilme bildirimleri ve yürürlük tarihleri.

Madde 11

Geçerli metinler

Bu Sözleşmenin ve ekProtokollerinin, her biri eşit derecede geçerli olan Arapça, Çince, İngilizce,Fransızca, Rusça ve İspanyolca asıl nüshaları, onaylanmış gerçek kopyalarınıtüm Devletlere iletecek olan Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri tarafındansaklanacaktır.

TESPİT EDİLEMEYEN PARÇACIKLAR HAKKINDAPROTOKOL

(PROTOKOL I)

Asıl etkisini, insan vücudunagirdiğinde X ışınları ile dahi tespit edilemeyen küçük parçacıklar vasıtasıylayaralamak suretiyle gösteren her türlü silahın kullanımı yasaktır.

**********************

3 MAYIS 1996 TARİHİNDE YAPILANDEĞİŞİKLİKLERİ DE KAPSAYACAK

ŞEKİLDE, MAYINLARIN, BUBİ TUZAKLARININVE DİĞER TEÇHİZATIN

YASAKLANMASI VEYA SINIRLANDIRILMASIHAKKINDA, SÖZLEŞMEYE

EK PROTOKOL

(3 MAYIS 1996 TARİHİNDE DEĞİŞTİRİLDİĞİŞEKLİYLE PROTOKOL II)

Madde 1 : Değiştirilmiş Protokol

Aşırı Derecede Yaralayan ve AyırımGözetmeyen Etkileri Bulunan BelirliKonvansiyonelSilahların Kullanımının Yasaklanması veya Sınırlandırılması Sözleşmesi'nin(Sözleşme) eki olan Mayınların, Bubi Tuzaklarının ve Diğer TeçhizatınYasaklanması veya Sınırlandırılması Hakkında Protokol (Protokol II)değiştirilmiştir. Değiştirilmiş Protokolün metni aşağıdaki gibidir:

MAYINLARIN, BUBİ TUZAKLARININ VE DİĞERTEÇHİZATIN

YASAKLANMASI VEYA SINIRLANDIRILMASIHAKKINDA PROTOKOL

(3 MAYIS 1996 TARİHİNDE DEĞİŞTİRİLDİĞİŞEKLİYLE PROTOKOL II)

Madde 1

Uygulama alanı

1. Bu Protokol, denizlerde ve iç suyollarında gemilere karşı kullanılanlar hariç, yasaklanmış sahillere, suyollarına ve ırmakgeçişlerinedöşenen mayınlar isedahil olmak üzere mayınların, bubi tuzaklarının ve diğer teçhizatın buProtokolde ifade edildiği şekilde karada kullanılması ile ilgilidir.

2. Bu Protokol, bu Sözleşmenin 1.Maddesinde bahsedilen durumlara ilave olarak, 12 Ağustos 1949 tarihli CenevreSözleşmelerinin ortak 3. Maddesinde sözü edilen durumlarda uygulanır. BuProtokol, silahlı çatışma olmayan ayaklanma, münferit ve gelişigüzel şiddeteylemleri ve benzer nitelikteki eylemler gibi iç karışıklıklar ve gerginliklerdeuygulanmayacaktır.

3. Taraf Devletlerden birinintopraklarında vuku bulan uluslararası mahiyette olmayan bir silahlı çatışmadurumunda, çatışmaya taraf olanlar bu Protokolde belirlenen yasaklama vesınırlamalara uymakla yükümlü olacaklardır.

4. Bu Protokoldeki hiçbir husus,meşru yollarla Devlet içinde hukuk ve düzeni korumaya veya yeniden tesis etmeyeveya ulusal birliği ve Devletin toprak bütünlüğünü savunmaya çalışan birDevletin egemenliğini veya Hükümetin sorumluluğunu etki altına almak amacıyla kullanılamaz.

5. Bu Protokoldeki hiçbir husus,her ne sebeple olursa olsun, silahlı çatışmaya veya topraklarında çatışma olanTaraf Devletin iç veya dış işlerine müdahale etmek için, doğrudan veya dolaylışekilde bir gerekçe olarak kullanılamaz.

6. Bu Protokolü kabul eden TarafDevletlerden biri olmayıp da, bir çatışmanın tarafı olanlara bu Protokolünhükümlerinin uygulanması, çatışmaya taraf olanların hukuki statülerini veyaihtilaflı arazinin hukuki statüsünü, açık veya zımni olarak değiştirmeyecektir.

Madde 2

Tanımlar

Bu Protokolün amacına uygun olarak:

1. "Mayın", toprağın veyadiğer yüzeylerin altına, üzerine veya yüzeye yakın yere yerleştirilmiş ve birinsanın veya aracın mevcudiyeti, yaklaşması veya temas etmesi neticesindepatlayacak şekilde tasarlanmış bir mühimmat anlamına gelir.

2. "Uzaktan fırlatılanmayın", doğrudan döşenmemiş, top, füze, roket, havan veya benzeriaraçlarla fırlatılan veya uçaktan atılan mayın anlamına gelir. Karada konuşlu500 metreden az menzili bulunan sistemlerden fırlatılan mayınlar, bu Protokolün5. Maddesi ve ilgili diğer maddelerine uygun olarak kullanıldıkları takdirde,uzaktan fırlatılan mayın olarak telakki edilmez.

3. "Anti-personel mayın",bir insanın mevcudiyeti, yaklaşması veya temas etmesi neticesinde patlamaküzere tasarlanmış ve bir veya birden fazla insanı sakat bırakacak, yaralayacakveya öldürecek mayın anlamına gelir.

4. "Bubi tuzağı", birinsanın görünürde zararsız olan bir nesneye dokunması veya yaklaşması veyagörünürde güvenli olan bir eylemi yapması neticesinde, beklenmedik bir şekildefaaliyete geçen, öldürmek ve yaralamak üzere tasarlanmış, imal edilmiş veyauyarlanmış her türlü cihaz veya malzeme anlamına gelir.

5. "Diğer teçhizat",öldürmek, yaralamak veya zarar vermek üzere tasarlanmış ve elle veya uzaktankumanda ile harekete geçirilen veya belli bir zamanıngeçmesininardından otomatik olarak harekete geçen, özel imal edilmiş patlayıcı cihazlarda dahil olmak üzere, elle yerleştirilmiş mühimmat ve teçhizat anlamına gelir.

6. "Askeri hedef", hedefolarak, yapısı, yeri, amacı veya kullanımı askeri harekata önemli bir katkısağlayan ve o anın koşulları çerçevesinde, bir kısmının veya bütününün imhası,ele geçirilmesi veya zararsız hale getirilmesi kesin bir askeri üstünlüksağlayan herhangi bir hedef anlamına gelir.

7. "Sivil hedefler", bumaddenin 6. paragrafında tanımlanan askeri hedefler dışında kalan tümnesnelerdir.

8. "Mayın tarlası", mayındöşenmiş olan belirlenmiş arazi; "mayınlı arazi" ise mayınmevcudiyeti nedeniyle tehlikeli olan arazidir. "Sahte mayın tarlası"mayın tarlasını andıran ancak mayın bulunmayan arazidir. "Mayıntarlası" ifadesi, sahte mayın tarlalarını da kapsamaktadır.

9. "Kaydetme", resmikayıtlarda yer vermek üzere, mayın tarlalarının, mayınlı arazilerin,mayınların, bubi tuzaklarının ve diğer teçhizatın yerlerinin tespitinikolaylaştıracak mevcut tüm bilginin temin edilmesini sağlayacak fiziksel, idarive teknik uygulama anlamına gelir.

10. "Otomatik infilakmekanizması", içine yerleştirildiği veya üstüne iliştirildiği mühimmatıninfilak etmesini sağlayan, içeride veya iliştirilmiş bir şekilde bulunan veotomatik olarak işleyen mekanizma anlamına gelir.

11. "Otomatik emniyetmekanizması", içine yerleştirildiği mühimmatı emniyete alan ve böylece kullanılamazhale getiren, otomatik olarak işleyen, içeriye yerleştirilmiş mekanizmaanlamına gelir.

12. "Otomatik devredençıkarma", batarya gibi mühimmatın işlemesi için elzem olan bir parçayı,geri dönüşü olmayacak bir şekilde tüketmek suretiyle, bir mühimmatın işlemezhale getirilmesi anlamına gelir.

13. "Uzaktan kumanda",belli bir mesafeden komuta etmek suretiyle kontrol anlamına gelir.

14. "Tuzaklamafünyesi", mayına müdahale edilmek istendiğindeaktif hale gelen, mayının bir parçası olarak veya mayına bağlı, iliştirilmişveya mayının altına yerleştirilmiş şekilde bulunan, mayını korumayı amaçlayancihaz anlamına gelir.

15. "Transfer",mayınların ülke topraklarının içine veya dışınasevkedilmesineilave olarak, ülke toprakları içerisinde mayınlar üzerindeki mülkiyetin vekontrolün devredilmesini de kapsar, ancak, mayın döşenmiş arazinin intikaliniiçermez.

Madde 3

Mayınların, bubi tuzaklarının ve diğerteçhizatın kullanılmasıyla ilgili

genel sınırlamalar

1. Bu madde

(a) mayınlar,

(b) bubi tuzakları ve

(c) diğer teçhizata uygulanır.

2. Bu Protokol uyarınca, her birTaraf Devlet veya çatışmanın tarafı, kendisince döşenmiş olan tüm mayınlardan,bubi tuzaklarından ve diğer teçhizattan sorumlu olup, bu Protokolün 10.maddesinde belirtildiği şekilde bunları temizlemeyi, sökmeyi, imha veyamuhafaza etmeyi taahhüt eder.

3. Aşırı derecede yaralayıcı vegereksiz acı veren nitelikteki mayınların, bubi tuzaklarının ve diğerteçhizatın hangi koşulda olursa olsun kullanılması yasaklanmıştır.

4. Bu maddenin uygulamakapsamındaki silahlar, Teknik Ek'teherbirkategoriiçin belirlenmiş olan standartlara ve sınırlamalara kesinlikle uyumluolacaktır.

5. Yaygın bir şekilde kullanılanmayın detektörleri ile yürütülen normal bir tarama faaliyeti sırasında, detektörünmanyetik etkisi veya temas gerektirmeyen başka bir etkisi dolayısıyla infilak edecek şekilde tasarlanmış birmekanizma veya cihaz yerleştirilmiş mayınların, bubi tuzaklarının ve diğerteçhizatın kullanılması yasaklanmıştır.

6. Mayının işlevini yitirmesindensonra dahi işleme yeteneğine sahiptuzaklamafünyesiile teçhiz edilmiş, kendi kendini devreden çıkaranmayın kullanımı yasaklanmıştır.

7. Hangi koşulda olursa olsun, bumaddenin uygulama kapsamındaki silahların, saldırı, savunma veya karşı saldırışeklinde, sivil halka veya sivil bireylere veya sivil hedeflere karşıkullanılması yasaklanmıştır.

8. Bu Maddenin uygulamakapsamındaki silahların ayırım gözetmeden kullanılması yasaklanmıştır. Ayırımgözetmeyen kullanım, bu silahların aşağıdaki şekillerde kullanımıdır:

(a) askeri bir hedefte veya onakarşı doğrultulmuş değilse. Bir ibadet yeri, bir ev, herhangi bir yaşama alanıveya okul gibi normal koşullarda sivil amaçlara tahsis edilmiş bulunan birhedefin, askeri harekata önemli bir katkısı olup olmadığı konusunda bir şüphemevcut olması halinde, bu mekanın askeri amaçlarla kullanılmadığıvarsayılacaktır.

(b) özel bir askeri hedefeyönelmemiş bir fırlatma yöntemi veya vasıtası kullanıyorsa; veya

(c) beklenen somut ve doğrudanaskeri faydaya kıyasla, aşırı olarak nitelendirilebilecek ve beklenmedikşekilde sivil can kaybına, sivillerin yaralanmasına, sivil hedeflere zarargelmesine veya bunların birkaçına yol açabilecekse.

9. Aynı yoğunlukta sivil halk vesivil hedeflerin de yer aldığı, açık bir şekilde sınırları belirlenmiş farklıaskeri hedeflerin bulunduğu bir şehir, kasaba, köy veya diğer bir bölge tek biraskeri hedef olarak değerlendirilmeyecektir.

10. Bu maddenin uygulamakapsamındaki silahların etkilerinden sivil halkı korumak üzere olası tümönlemler alınacaktır. Olası önlemler,insani ve askeri mülahazalar da dahil olmak üzere, o anın tüm koşulları dikkatealınmak suretiyle uygulanabilir veya uygulanması mümkün olan tüm önlemlerdir.Bu koşullar, aşağıda kayıtlı olanlarla sınırlı olmamak koşuluyla, şunlarıkapsamaktadır:

(a) mayın tarlası mevcudiyetinikoruduğu süre boyunca, mayınların sivil halk üzerine olan kısa ve uzun dönemlietkisi;

(b) sivilleri korumaya yönelik olasıtedbirler (örneğin, mayınlı arazinin çit ile çevrilmesi, işaretler, uyarı vegözleme faaliyeti);

(c) kullanılabilecekalternatiflerin mevcudiyeti ve bu alternatiflerin kullanılma imkanı; ve

(d) bir mayın tarlası için gereklikısa ve uzun dönemli askeri ihtiyaçlar.

11. Mayınların, bubi tuzaklarınınve diğer teçhizatın sivil halkı etkileyebilecek şekilde döşenmesi halinde,koşullar elverdiği ölçüde, etkili seviyede ön uyarıda bulunulacaktır.

Madde 4

Anti-personel mayınlarınkullanılmasının sınırlandırılması

Teknik Ekin 2. paragrafındabelirlendiği şekilde, yeri belirlenemeyen anti-personel mayınların kullanılmasıyasaklanmıştır.

Madde 5

Uzaktan fırlatılan mayınlar dışındakianti-personel mayınların kullanılmasının

sınırlandırılması

1. Bu Madde uzaktan fırlatılanmayınlar dışındaki anti-personel mayınlara uygulanır.

2. Teknik Ek'teyeralanotomatik infilak ve otomatik devreden çıkarma koşulları ile uyumlu olmayan, buMadde kapsamındaki silahların kullanılması aşağıdaki istisnalar hariçyasaklanmıştır:

(a) bu tür silahların, sivil halkınetkili bir şekilde uzak tutulmasını temin etmek üzere, askeri personeltarafından gözetlenen ve çit veya başka araçlarla korunan, sınırları işaretlebelirlenmiş bir alana yerleştirilmesi halinde. İşaretleme ayırt edilebilir vekalıcı bir karakterde ve belirlenmiş alana girmek üzere olan kişiningörebileceği şekilde olmalıdır; ve

(b) Arazi, işbu Maddede öngörülenkoruma koşullarının idamesi ve bilahare bu silahların temizlenmesi için sorumluluğu kabul eden bir başka Devletinkuvvetlerine devredilmediği takdirde, bu tür silahların arazi terk edilmedenönce temizlenmesi halinde.

3. Düşman harekatı neticesindesözkonusualanın kontrolünün kuvvet zoruyla kaybedilmesidurumunda, doğrudan doğruya maruz kalınan düşman askeri harekatı sebebiylesözkonusuhükümleri uygulamanın mümkün olmadığı durumlar dahil, belirtilen hükümlerin uygulanmasının imkân dahilinde olmaması halinde, çatışmaiçerisindeki bir Taraf bu maddenin 2 (a) ve 2 (b) alt paragraflarında kayıtlıhükümlerle bağlı değildir. Eğer anılan Tarafsözkonusuarazinin kontrolünü tekrar kazanırsa, bu maddenin 2 (a) ve 2 (b) altparagraflarında kayıtlı hükümleri uygulamaya devam edecektir.

4. Eğer çatışma içerisindekiTaraflardan birinin kuvvetleri, bu maddenin konusu olan silahların döşenmişolduğu bir arazinin kontrolünü eline geçirirse, bu kuvvetler, bu tür silahlartemizleninceye kadar, bu Maddenin öngördüğü korumayı, mümkün olan en üstdüzeyde devam ettirecek ve gerekiyorsa böyle bir korumayı oluşturacaktır.

5. İşaretlenmiş arazininsınırlarını tespit etmeye yarayan teçhizat, sistem veya malzemenin yetkisiz birşekilde ortadan kaldırılmasını, zarara uğramasını, imhasını veya saklanmasınıönlemek için mümkün olan tüm olası tedbirler alınacaktır.

6. 90 dereceden dar bir açıylayatay bir yay oluşturacak şekilde parça fırlatan ve zemin üstüne veya dahayükseğe yerleştirilen bu Madde kapsamına giren silahlar:

(a) bunları yerleştiren askeribirliğin hemen yanında bulunmaları ve

(b) arazinin, sivil halkın bölgedışında tutulmasınıteminenaskeri personeltarafından gözetlenmesi halinde, bu Maddenin 2 (a) alt paragrafında öngörülentedbirler uygulanmadan en fazla 72 saat süreyle kullanılabilirler.

Madde 6

Uzaktan fırlatılan mayınların kullanılmasınınsınırlandırılması

1. Teknik Ekin l (b) altparagrafına uygun olarak kaydedilmedikleri takdirde uzaktan fırlatılanmayınların kullanılması yasaktır.

2. Teknik Ek'teyeralanotomatik infilak ve otomatik devreden çıkarma koşulları ile uyumlu olmayan,uzaktan fırlatılan anti-personel mayınların kullanılması yasaktır.

3. Mümkün olan ölçülerde, otomatikinfilak veya otomatik emniyet mekanizması ile donatılmaması veyerleştirildiğindeki askeri amaca hizmet etmediği zaman bir mayın olarak işlevisona erecek şekilde tasarlanmış yedek bir otomatik devreden çıkarma özelliğibulunmaması halinde, anti-personel mayınlar dışındaki uzaktan fırlatılanmayınların kullanılması yasaktır.

4. Uzaktan fırlatılan mayınlarınsivil halkı etkileyecek biçimde fırlatılması veya atılmasısözkonusuolursa, koşullar elverdiği takdirde, etkili şekilde ön uyarıda bulunulacaktır.

Madde 7

Bubi tuzaklarının ve diğer teçhizatınkullanılmasının yasaklanması

1. Hıyanet ve ihanetle ilgili birsilahlı çatışmaya uygulanan uluslararası hukuk kurallarına halel getirmemeküzere, hangi koşulda olursa olsun bubi tuzaklarının veya diğer teçhizatınaşağıdaki durumlarla herhangi bir şekilde ilgili veya bağlantılı bir şekildekullanılması yasaktır.

(a) uluslararası kabul görmüşkoruyucu amblemler, işaret tabelaları veya işaretler;

(b) hasta, yaralı veya ölüinsanlar;

(c) defin alanları veya cenazelerinyakıldığı yerler veya mezarlar;

(d) tıbbi tesisler, tıp cihazları,tıbbi ürünler veya tıbbi ulaşım;

(e) çocuk oyuncakları veya diğer taşınabilirnesneler veya özellikle çocukların beslenmesi, sağlığı, hijyeni, giyinmesi veyaeğitimi için tasarlanmış ürünler;

(f) yiyecek veya içecek;

(g) askeri kuruluşlarda, askeriyerleşimlerde veya askeri depolarda bulunanlar hariç mutfak alet veya edevatı;

(h) açıkça dini amaçlı olduğuanlaşılan nesneler;

(i) toplumların kültürel ve manevimirasını oluşturan tarihi anıtlar, sanat ürünleri veya ibadet yerleri; veya

(j) hayvanlar veya hayvan ölüleri.

2. Bubi tuzaklarının veya diğerteçhizatın, özel olarak patlayıcı madde koymak için tasarlanmış ve yapılmış,zararsız-taşınabilir nesne görünümünde kullanılması yasaktır.

3. Madde 3'ün hükümlerine halelgetirmeden, aşağıda belirtilen koşullar haricinde, kara kuvvetleri arasındaçarpışmanın bulunmadığı veya böyle bir çarpışmanın yakın bir gelecektebeklenmediği herhangi bir şehir, kasaba veya benzer bir sivil halk yoğunluğubulunan diğer bölgelerde, bu Maddenin uygulama kapsamındaki silahlarınkullanılması yasaktır:

(a) askeri bir hedef üzerine veyayakınına konuşlandırılmışsa; veya

(b) uyarı nöbetçileriningörevlendirilmesi, uyarı yazıları veya çit kurulması gibi, sivilleri silahlarınetkisinden korumak için önlemlerin alınmış olması.

Madde 8

Transferler

1. Bu Protokolün amaçlarının yerinegetirilmesi için, Taraf Devletler:

(a) bu Protokolle kullanımıyasaklanan mayınları transfer etmeyeceklerdir;

(b) devlet olmayan veya yetkilidevlet temsilcisi olmayan alıcılara herhangi bir mayını transferetmeyeceklerdir;

(c) bu Protokolle kullanımı sınırlandırılmışmayınların transferinde teenniyle hareket edeceklerdir. Özellikle her bir TarafDevlet, herhangi bir anti-personel mayını bu Protokole taraf olmayandevletlere, bu devletlerce Protokolün uygulanması kabul edilmediği sürece,transferini yapmama yükümlülüğünü üstlenir; ve

(d) bu Maddeye göre herhangi birmayının transferinin, hem transfer eden hem alıcı devlet açısından, buProtokolün ilgili hükümlerine ve uygulanan insancıl hukuk normlarınauygunluğunu sağlayacaklardır.

2. Bir Taraf Devlet belirli bazımayınların kullanımına ilişkin Teknik Ek'te belirtilen özel hükümlerin yerinegetirilmesini ertelemeye karar verdiği takdirde, bu maddenin l (a) altparagrafısözkonusumayınlara uygulanacaktır.

3. Tüm Taraf Devletler, buProtokolün yürürlüğe girmesine kadar, bu maddenin l (a) alt paragrafına uygunolmayan faaliyetlerden kaçınacaklardır.

Madde 9

Mayın tarlası, mayınlı araziler,mayınlar, bubi tuzakları ve diğer teçhizat hakkındaki

bilgilerin kaydedilmesi ve kullanımı

1. Mayın tarlası, mayınlı araziler,mayınlar, bubi tuzakları ve diğer teçhizat hakkındaki bilgiler, Teknik Ekinhükümlerine göre kaydedilecektir.

2. Tüm bu bilgiler, bir çatışmanıntarafı olan devletlerce saklanacak ve çatışmanın sona ermesini takiben,kontrolleri altında tutulan bölgelerdeki mayın tarlası, mayınlı araziler,mayınlar, bubi tuzakları ve diğer teçhizattan sivillerin etkilenmesini önlemekiçin, bilginin kullanımı dahil olmak üzere, gerekli ve uygun tüm önlemlerigeciktirmeden alacaklardır.

Anılan Devletler aynı zamanda,çatışmanın diğer tarafına veya taraflarına ve Birleşmiş Milletler GenelSekreteri'ne, artık kontrolleri altında olmayan bölgelerde kendileri tarafındanoluşturulmuş mayın tarlası, mayınlı araziler, mayınlar, bubi tuzakları ve diğerteçhizat hakkındaki bilgileri ileteceklerdir; bununla birlikte, karşılıklılıkilkesi çerçevesinde, çatışmataraflarından biri çatışma taraflarından diğerinin toprakları üzerindeyse,güvenlik çıkarları gerektirdiği takdirde, taraflar birbirlerinin topraklarındançıkana kadar, her iki taraf da bu bilgileri Birleşmiş Milletler GenelSekreteri'nden ve diğer taraftan saklayabilir. Tarafların diğerinin toprağındançekilmesi durumunda, saklanan bilgiler, güvenlik çıkarları izin verir vermezaçıklanmalıdır. Mümkün olduğu takdirde, çatışmanın tarafları, karşılıklıanlaşmayla, her iki tarafın güvenlik çıkarlarıyla tutarlı olacak şekilde,mümkün olan en erken zamanda bu bilgilerin açıklanmasını sağlayacaklardır.

3. Bu Madde bu Protokolün 10 ve 12. Maddelerinin hükümlerine halel getirmez.

Madde 10

Mayın tarlası, mayınlı araziler,mayınlar, bubi tuzakları ve diğer

teçhizatın kaldırılması ve uluslararasıişbirliği

1. Çatışmanın sona ermesinitakiben, tüm mayın tarlası, mayınlı araziler, mayınlar, bubi tuzakları ve diğerteçhizat bu Protokolün 3. Maddesi ve 5. Maddesinin 2. paragrafına uygun olarakgecikmeden temizlenmeli, kaldırılmalı, imha edilmeli veya muhafaza edilmelidir.

2. Taraf Devletlerin ve çatışmanıntaraflarının, kontrolleri altındaki bölgelerdeki mayın tarlası, mayınlı araziler,mayınlar, bubi tuzakları ve diğer teçhizata ilişkin olarak sorumluluğubulunmaktadır.

3. Devletler, artık kontrolüaltında olmayan bölgelerde kendisi tarafından oluşturulmuş mayın tarlası,mayınlı araziler, mayınlar, bubi tuzakları ve diğer teçhizat hakkında, bubölgeleri kontrolü altında bulunduran devlete, bu Maddenin 2. paragrafındasözedilensorumluluğun yerine getirilmesi için, karşıtarafın izin verdiği ölçüde, gerekli teknik ve maddi yardımı sağlamalıdır.

4. Taraflar, gerek duyulduğu herzaman, kendi aralarında ve uygun olduğu takdirde diğer Devletlerle veuluslararası örgütlerle,sözkonususorumluluğunyerine getirilmesi için uygun şartlarda, gerekli ortak operasyonlarıngerçekleştirilmesi dahil olmak üzere, teknik ve maddi yardım hükümleri hakkındauzlaşmaya varmaya gayret edeceklerdir.

Madde 11

Teknolojik işbirliği ve yardım

1. Her bir Taraf Devlet, buProtokolün uygulanması ve mayın temizleme araçlarıyla ilgili olarak azamiölçüde teçhizat, malzeme, bilimsel ve teknolojik bilgi değişimini kolaylaştıracakve bu değişime katılma hakkına sahip olacaktır. Taraf Devletler, özellikle,insani amaçlarla mayın temizleme malzemesi ve ilgili teknolojik bilginintedarik edilmesinde gereksiz kısıtlamalar uygulamayacaklardır.

2. Her bir Taraf Devlet, BirleşmişMilletler Sisteminde oluşturulan mayın temizleme veritabanına, özellikleçeşitli mayın temizleme araçları ve teknolojileri, uzman listeleri, uzmantemsilcileri veya mayın temizleme alanındaki ulusal temas noktalarına ilişkinbilgi sağlayacaktır.

3. İmkânı olan her bir TarafDevlet, Birleşmiş Milletler Sistemi veya diğer uluslararası kuruluşlar yoluylaveya ikili temelde mayın temizleme alanında yardım sağlayacak, veya BirleşmişMilletler Mayın Temizleme Gönüllü Fonuna katkıda bulunacaktır.

4. Taraf Devletlerin, gereklibilgilerle donanmış yardım talepleri, BirleşmişMilletler'e,diğer uygun kuruluşlara veya diğer devletlere sunulabilir. Bu konudakibaşvurular, anılan talebi tüm Taraf Devletlere ve ilgili uluslararası örgütlereiletecek olan Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri'ne yapılabilir.

5. BirleşmişMilletler'esunulan talepler hakkında, Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri, imkanlarıdahilinde, durumu değerlendirmek üzere uygun adımlar atabilir ve talep edenTaraf Devlet ile işbirliği halinde, mayın temizleme veya Protokolün uygulanmasıkonusunda ne tür bir ihtiyaç duyulduğunu belirler. Genel Sekreter, TarafDevletlere, bu gibi değerlendirmelerin yanı sıra ihtiyaç duyulan yardımın türüve alanı hakkında da bilgi verebilir.

6. Taraf Devletler, anayasal vediğer hukuki düzenlemelerine aykırı olmamak kaydıyla, bu Protokolde yer alanilgili yasaklamalar ve sınırlamaların uygulanmasını kolaylaştırmak amacıylaişbirliği ve teknoloji transferi yapacaktır.

7. Her bir Taraf Devlet, diğer birTaraf Devletten, Teknik Ek'te bahsedilen erteleme süresini kısaltmak amacıyla,olabilecek sahalarda, silah teknolojisi dışında, gerekli ve tedarikedilebilecek belirli bir teknoloji hakkında teknik yardım talep etme ve almahakkına sahiptir.

Madde 12

Mayın tarlası, mayınlı araziler,mayınlar, bubi tuzakları ve diğer teçhizatın

etkilerinden koruma

l. Uygulama

(a) Bu Maddenin 2 (a) (i) altparagrafında atıfta bulunulan kuvvet ve misyonların haricinde, bu Maddeyalnızca, toprakları üzerinde faaliyette bulunulan Taraf Devletin mutabakatıçerçevesinde bir bölgede çalışmakta olan misyonlar için geçerlidir.

(b) Bu maddenin hükümlerinin, Taraf Devlet olmayan çatışan taraflara uygulanması,tarafların veya tartışmalı toprakların hukuki statüsünü, açık veya zımni birşekilde değiştirmemelidir.

(c) Bu Maddenin hükümleri, buMaddeye uygun şekilde çalışmakta olan personel için daha yüksek bir seviyedekoruma sağlayan, varolan uluslararası insani hukuka, veya uygulanabilir diğeruluslararası belgelere, veya Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'ninkararlarına halel getirmemektedir.

2. Barışı koruma ve belirli diğerkuvvetler ve misyonlar (a) Bu paragraf aşağıdakilere uygulanır:

(i) Birleşmiş Milletler Şartıuyarınca herhangi bir bölgede barışı koruma, gözlem veya benzer görevleriyerine getiren Birleşmiş Milletler gücü veya misyonu; ve

(ii)Birleşmiş Milletler Şartı'nın VIII. Bölümüne göre oluşturulmuş ve bir çatışmabölgesinde görev yapmakta olan herhangi bir misyon.

(b) Bu paragraf gereğince, birkuvvet veya misyonun başındaki görevli talep ettiği takdirde, her bir TarafDevlet veya çatışmanın tarafı aşağıdakileri yerine getirecektir:

(i) kontrolü altındaki herhangi birbölgede bulunan mayın tarlası, mayınlı araziler, mayınlar, bubi tuzakları vediğer teçhizatın etkilerinden korumak için mümkün olduğu ölçüde gerekliönlemleri alacaktır.

(ii) bupersoneli etkili bir şekilde korumak için gerekliyse bölgedeki tüm mayıntarlası, mayınlı araziler, mayınlar, bubi tuzakları ve diğer teçhizatıkaldıracak veya zarar vermesini önleyecektir.

(iii)Kuvvetin veya misyonun başındaki görevliye, kuvvet veya misyonun görev yapmaktaolduğu bölgedeki bilinen tüm mayın tarlası, mayınlı araziler, mayınlar, bubi tuzaklarıve diğer teçhizatın yeri hakkında bilgi verecek ve olabildiği ölçüde bu gibimayın tarlası, mayınlı araziler, mayınlar, bubi tuzakları ve diğer teçhizatailişkin elindeki tüm bilgileri kuvvetin veya misyonun başındaki görevliyeverecektir.

3. Birleşmiş Milletler Sisteminininsani veya veri toplama misyonları

(a) Bu paragraf BirleşmişMilletlerin herhangi bir insani veya bilgi toplama misyonu için uygulanır.

(b) Bu paragrafın uygulandığı, birkuvvet veya misyonun başındaki görevli talep ettiği takdirde, her bir TarafDevlet veya çatışmanın tarafı aşağıdakileri yerine getirecektir:

(i) misyon personeline bu Maddenin(2) (b) (i) alt paragrafında yer alan korumayı sağlamak.

(ii)misyonun görevlerini yerine getirmesi için kontrolü altındaki bir bölgeyegirmesi veya bölgedengeçmesigerekmesi durumunda,personele bu bölgeye veya bölgeden güvenli birgeçişsağlamak için:

(aa)misyonun başındaki görevliye, devam eden çatışmalar engel olmadığı sürece,varsa bu bölgeden güvenligeçişgüzergahı hakkında bilgiverecek; veya

(bb) (aa) alt paragrafına göre güvenli bir güzergaha ilişkinbilgi sağlanmadıysa, mümkün ve gerekli olduğu ölçüde, mayın tarlasında birgeçit açacaktır.

4. Uluslararası Kızılhaç KomitesiMisyonları

(a) Bu paragraf, 12 Ağustos 1949 tarihliCenevre Antlaşmaları ve uygulanması halinde Ek Protokolleri gereğince,evsahibiDevlet veya Devletlerin mutabakatı altındafaaliyet gösteren Uluslararası Kızılhaç Komitesinin herhangi bir misyonu içingeçerlidir.

(b) Bu paragrafın uygulandığı, birmisyonun başındaki görevli talep ettiği takdirde, her bir Taraf Devlet veyaçatışmanın tarafı aşağıdakileri yerine getirecektir:

(i) misyon personeline bu Maddenin (2) (b) (i) alt paragrafında yeralan korumayı sağlamak; ve

(ii) buMaddenin 3 (b) (ii) alt paragrafında yer alanönlemleri almak.

5.Diğer insani misyonlar ve araştırma misyonları

(a) Bu paragraf, bir çatışmabölgesinde veya bir çatışmanın mağdurlarına yardım etmek üzere faaliyetgöstermekte olan, bu maddenin 2, 3 ve 4. paragraflarının kapsamına girmeyen,aşağıda isimleri kayıtlı misyonlar için geçerlidir:

(i) Ulusal Kızılhaç veya Kızılayörgütlerinin veya bunların uluslararası federasyonunun herhangi bir insanimisyonu;

(ii)herhangi bir tarafsız insani mayın temizleme misyonu dahil olmak üzere,herhangi bir tarafsız insani örgüt; ve

(iii) 12Ağustos 1949 tarihli Cenevre Anlaşmaları ve uygulandığı takdirde EkProtokolleri gereğince kurulmuş olan herhangi bir araştırma misyonu.

(b) Bu paragrafın uygulandığı birmisyonun başındaki görevli talep ettiği takdirde, her bir Taraf Devlet veyaçatışmanın tarafı, olabildiği ölçüde, aşağıdakileri yerine getirecektir:

(i) misyon personeline bu Maddenin (2) (b) (i) alt paragrafında yeralan korumayı sağlamak; ve

(ii) buMaddenin 3 (b) (ii) alt paragrafında yer alanönlemleri almak.

6. Gizlilik

Bu Madde uyarınca sağlanan tümbilgiler, bilgiyi alan tarafça tam bir gizlilik içinde korunacak ve bilgiyiveren tarafın açık onayı olmadıkça ilgili kuvvet veya misyon dışınaçıkarılmayacaktır.

7. Yasa ve Yönetmeliklere Saygı

Bu maddede atıfta bulunulan kuvvetveya misyonlara iştirak eden personel, sahip oldukları dokunulmazlık veayrıcalıklar veya görevlerinin gerekliliklerine halel getirmeden, aşağıdakihususları yerine getireceklerdir:

(a)evsahibiülkenin yasalarına ve yönetmeliklerine saygı gösterecekler; ve

(b) görevlerinin tarafsızlığı veuluslararası niteliğiyle uyumlu olmayan hareket ve faaliyetlerdenkaçınacaklardır.

Madde 13

Taraf devletlerin danışmaları

1. Taraf Devletler, bu Protokolünuygulanmasıyla ilgili tüm konular hakkında birbirleriyle danışacak ve işbirliğiyapacaklardır. Bu amaçla, her yıl bir Taraf Devletler Konferansıdüzenlenecektir.

2. Yıllık Konferanslara katılım,üzerinde mutabık kalınan Usul Kurallarına göre belirlenecektir.

3. Konferansın çalışmalarıaşağıdakileri içerecektir :

(a) Protokolün uygulanması vestatüsünün gözden geçirilmesi;

(b) Bu Maddenin 4. paragrafıçerçevesinde Taraf Devletlerce hazırlanan raporlardan kaynaklanan hususlarınele alınması;

(c) Gözden Geçirme Konferanslarınahazırlık; ve

(d) Mayınların ayrım gözetmeyenetkilerinden sivillerin korunması için yeni teknolojilerin ele alınması.

4. Taraf Devletler, aşağıdakikonuların herhangi biri hakkındaSaklayıcı'yayıllıkraporlar sunacak, Saklayıcı da bu raporları konferans öncesinde tüm TarafDevletlere dağıtacaktır:

(a) bu Protokol hakkında SilahlıKuvvetlere ve sivil halka bilgi verilmesi;

(b) mayın temizleme verehabilitasyon programları;

(c) bu Protokolün teknikgereklerini karşılamak amacıyla atılan adımlar ve bu konudaki diğer bilgiler;

(d) bu Protokole ilişkin mevzuat;

(e) uluslararası teknik bilgideğişimi, mayın temizleme alanında uluslararası işbirliği ve teknik işbirliğive yardım konusunda alınan önlemler; ve

(f) diğer ilgili konular.

5. Taraf Devletler Konferansınınmasrafları, Birleşmiş Milletlerin katkı payları cetveline uygun şekilde, TarafDevletler ve konferans çalışmalarına katılan Taraf olmayan Devletlercekarşılanacaktır.

Madde 14

Uyum

1. Her bir Taraf Devlet, buProtokolün, hüküm sürdüğü veya kontrolü altında bulundurduğu topraklardakişiler tarafından ihlal edilmesini önlemek ve durdurmak amacıyla, yasal vediğer düzenlemeler dahil olmak üzere, uygun tüm önlemleri alacaktır.

2. Bu Maddenin 1. paragrafındabahsedilen önlemler, bir silahlı çatışma ile ilişkili durumlarda ve buProtokolün hükümlerine aykırı olarak, isteyerek sivilleri öldüren veyasivillere zarar veren kişilere karşı cezai müeyyidelerin belirlenmesi ve bukişilerin yargı önüne çıkarılması için uygun tedbirlerin alınmasınıiçermektedir.

3. Her bir Taraf Devlet, buProtokolün hükümlerini yerine getirmek için, Silahlı Kuvvetlerinin ilgiliaskeri talimatları ve talimnamelerini yayınlamasını ve Silahlı Kuvvetlerpersonelinin görev ve sorumluluklarıyla uyumlu şekilde eğitim almasınısağlayacaktır.

4. Taraf Devletler, bu Protokolünhükümlerinin yorumlanması ve uygulanması ile ilgili olarak ortaya çıkabilecekherhangi bir sorunun çözümü için, Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri veya diğeruygun uluslararası yollar aracılığıyla, ikili düzeyde birbirleriyle danışmayıve işbirliği yapmayı üstlenirler.

Teknik Ek

1. Kaydetmek

(a) Uzaktan fırlatılan mayınlardışındaki mayınlar, mayın tarlası, mayınlı araziler, bubi tuzakları ve diğer teçhizatınyerlerinin kaydedilmesi aşağıdaki hükümlere uygun olarak yapılacaktır:

(i) mayın tarlası, mayınlıaraziler, mayınlar, bubi tuzakları ve diğer teçhizatın yerleri, en azından ikireferans noktasının koordinatları ve bu silahların konuşlandırıldığı bölgeninsözkonusureferans noktalarına göre tahmini boyutlarıverilmek suretiyle titizlikle belirlenmelidir;

(ii)haritalar, diyagramlar veya diğer kayıtlar, mayın tarlası, mayınlı araziler,mayınlar, bubi tuzakları ve diğer teçhizatın yerlerini, referans noktalarınagöre gösterir şekilde hazırlanmalı ve bu kayıtlarsözkonusuyerlerin çevresini ve genişliğini de göstermelidir; ve

(iii)mayınların, bubi tuzaklarının ve diğer teçhizatın yerinin belirlenmesi vetemizlenmesi amacıyla haritalar, diyagramlar ve diğer kayıtlar, yerleştirilmişolan tüm bu silahlar hakkında, türü, sayısı, yerleştirme metodu,fünyetipi ve ömrü, yerleştirildiği tarih ve saati, (varsa)tuzaklamafünyesive diğerilgili tüm bilgiyi içermelidir. Mayın tarlası kayıtları, şerit işaretlerininyeterli olduğu şeritli mayın tarlalarının dışında, olabildiğince her mayınınkesin yerini göstermelidir. Her bir bubi tuzağının kesin yeri ve işleyişmekanizması ayrıayrıkaydedilmelidir.

(b) Uzaktan fırlatılan mayınlarıntahmini bölgesi ve konumu referans noktalarına (genelde köşe noktalarına) görebelirlenmeli ve ilk fırsatta konumları teyit edilmeli ve mümkün olan ilkfırsatta toprak üstünde işaretlenmelidir. Döşenmiş mayınların toplam sayısı vetipi, döşeme işleminin tarih ve saati ve otomatik infilak süreleri dekaydedilmelidir.

(c) Kayıtların kopyaları,güvenliklerinin en iyi şekilde sağlanması için komuta zincirinin yeterliderecede yüksek bir seviyesinde korunma altına alınmalıdır.

(d) Bu Protokolün yürürlüğegirmesinden sonra üretilen mayınların kullanımı, mayınlar İngilizce veya ulusaldil/dillerde aşağıdaki bilgileri gösterecek şekilde işaretlenmemesi halinde,yasaklanmıştır:

(i) üretici ülkenin ismi;

(ii)üretim ayı ve yılı; ve

(iii)seri veyalotnumarası.

İşaretleme işlemi, olabildiğincegörülebilir, okunabilir, kalıcı ve çevresel etkilere karşı dayanıklıyapılmalıdır.

2.Dedektörlerletespitle ilgili özellikler:

(a) l Ocak 1997'den sonra üretilenanti-personel mayınlarda, genel olarak kullanılan teknik mayın tespit malzemelerininmayını tespit etmesini sağlayacak ve 8 gramlık veya daha ağır tek bir demirkütlenin vereceği sinyale eşdeğerde sinyal verecek bir malzemenin veyamekanizmanın, mayının yapısının içine monte edilmiş olması gerekmektedir.

(b) l Ocak 1997'den önce üretilenanti-personel mayınlarda, genel olarak kullanılan teknik mayıntesbitmalzemelerinin mayınıtesbitetmesini sağlayacak ve 8 gramlık veya daha ağır tek bir demir kütlenin vereceğisinyale eşdeğerde sinyal verecek bir malzemenin veya mekanizmanın, kolaylıklasökülemeyecek şekilde, mayının yapısının içine monte edilmiş olması veya mayındöşenmeden önce mayıntesbitolunması gerekmektedir.

(c) Bir Taraf Devlet, (b) altparagrafına hemen uyamayacağına karar verirse, Protokol ile yükümlü olacağınailişkin niyet beyanı yapacağı zaman (b) alt paragrafının uygulamasını, buProtokolün yürürlüğe girmesinden itibaren azami 9 yıllık bir süre içinerteleyeceğini açıklayabilir. Taraf Devlet, bu süre zarfında, mümkün olabildiğiölçüde, bu şartlarla uyumlu olmayan anti-personel mayınların kullanımınıazaltacaktır.

3. Otomatik infilak ve otomatikdevreden çıkarma mekanizmalarıyla ilgili özellikler

(a) Otomatik infilak sisteminesahip uzaktan atılan tüm anti-personel mayınlar, döşenmesinden sonraki 30 güniçinde en fazla yüzde onu aktif durumda kalabilecek şekilde tasarlanmalı veimal edilmeli ve her bir mayının otomatik infilak mekanizmasıyla birlikte birdestek otomatik devreden çıkarma sistemi bulunmalı ve otomatik infilak sistemiile birlikte bu sistem sayesinde, yerleştirilmelerinden 120 gün sonra aktifmayınların en fazla binde biri mayın işlevini koruyabilmelidir.

(b) Bu Protokolün 5. Maddesinde tanımlanan,işaretlenmiş araziler dışında konuşlandırılmış uzaktan atılmayan tümanti-personel mayınlar, (a) alt paragrafında yer alan otomatik infilak veotomatik devreden çıkarma kurallarına uymalıdır.

(c) Bir Taraf Devlet, (a) ve/veya(b) alt paragraflarına derhal uyamayacağına karar verirse, Protokol ile yükümlüolacağına ilişkin niyet beyanı yapacağı zaman, bu Protokolün yürürlüğegirmesinden önce üretilmiş mayınlarla ilgili olarak, (a) ve/veya (b) altparagrafının uygulamasını, bu Protokolün yürürlüğe girmesinden itibaren 9 yılıgeçmeyecekşekilde erteleyeceğini açıklayabilir.

Bu erteleme süresinde, TarafDevlet:

(i) bu şartlara uymayananti-personel mayınların sayısını mümkün olduğu ölçüde azaltacak; ve

(ii)uzaktan atılan mayınlarda, otomatik infilak veya otomatik devreden çıkarmaşartlarına uyacak; diğer anti-personel mayınlarda da asgari olarak otomatikdevreden çıkarma şartlarıyla uyum sağlayacaktır.

4. Mayın tarlaları ve mayınlıaraziler için uluslararası işaretler:

Özellikleri aşağıda belirtilen veilişikte sunulan örneğe benzer işaretler, mayın tarlaları ve mayınlı arazilerinsivil nüfus tarafından görülmesi ve tanınmasını sağlamak için kullanılmalıdır:

(a) büyüklük ve şekil: 28santimetreden (llinç) küçük olmayan bir üçgen veyakare, kenar uzunluğu üçgen için 20 santimetre (7,9 inç) ve kare için 15santimetre (6 inç);

(b) renk: sarı sınır çizgisi içindekırmızı veya turuncu

(c) sembol: Ek'te gösterilen sembolveya işaretin konacağı yerin tehlikeli arazi olduğunu belirten bir başkaalternatif.

(d) dil: işaret, Sözleşmenin altıresmi dilinden (Arapça, Çince, İngilizce, Fransızca, Rusça ve İspanyolca) birindeve o bölgede kullanılan dil veya dillerde "mayın" kelimesiniiçermeli; ve

(e) yerleştirme: işaretler mayıntarlası veya mayınlı arazinin etrafında, bölgeye yaklaşan bir sivil tarafındanher noktadan görülebilecek makul uzaklıklara yerleştirilmelidir.

Madde 2: Yürürlüğe giriş

Tadil Edilmiş bu ProtokolSözleşmenin 8. Maddesinin l (b) paragrafında belirtildiği şekilde yürürlüğegirer.

***************************

AŞIRI DERECEDE YARALAYAN VE AYRIMGÖZETMEYEN ETKİLERİ

BULUNAN BELİRLİ KONVANSİYONEL SİLAHLARINKULLANIMININ

YASAKLANMASI VEYA KISITLANMASISÖZLEŞMESİNE EK PROTOKOL

VİYANA, 13 EKİM 1995

Madde 1: Ek Protokol

Aşağıdaki Protokol, Aşırı DerecedeYaralayan ve Ayırım Gözetmeyen Etkileri Bulunan BelirliKonvansiyonelSilahların Kullanımının Yasaklanması veya Kısıtlanması Sözleşmesi'ne (Sözleşme)IV. Protokol olarak eklenecektir:

KÖR EDİCİ LAZER SİLAHLARI (PROTOKOL IV)

Madde 1

Çıplak göze veya görüş araçlarıtakılmış göze yönelik olarak, esas savaş amacı veya savaş amaçlarından birikörlükten görme bozukluklarına kadar kalıcı zarar vermek olan, özel olaraktasarlanmış lazer silahlarının kullanımı yasaklanmıştır. Taraf Devletler bu türsilahları Devletlere veya Devlet olmayan kuruluşlara transfer etmeyecektir.

Madde 2

Taraf Devletler lazer sistemlerinikullanırken körlükten görme bozukluklarına kadar kalıcı zararlara yolaçılmaması için mümkün olan tüm önlemleri alacaktır. Bu önlemler silahlıkuvvetlerin eğitimini ve diğer pratik önlemleri içermektedir.

Madde 3

Optik cihazlara karşı kullanılanlazer sistemleri dahil olmak üzere, lazer sistemlerinin yasal askerikullanımından doğan tesadüfi veya yan etki olarak ortaya çıkan körlükler, buProtokolün yasaklama kapsamına girmez.

Madde 4

Bu Protokolde yer alan "daimikörlük" terimi ile, tedavi şansı bulunmayan, geri dönülmez ve düzeltilemezgörüş kaybı kastedilmektedir. Ciddi görüş kaybı, iki gözün birliktekullanımında 20/200Snellendeğerinden düşük birgörüş değerine eşittir.

Madde 2: Yürürlüğe giriş

Bu Protokol Sözleşmenin 5.Maddesinin 3 ve 4. paragraflarında belirtildiği şekilde yürürlüğe girer.

************

Aşırı Derecede Yaralayan ve AyırımGözetmeyen Etkileri Bulunan Belirli

KonvansiyonelSilahların Kullanımının Yasaklanmasıveya Sınırlandırılması

Sözleşmesinin (BKSS) 1. MaddesindeDeğişiklik

Sözleşme'nin 1. Maddesinin uygulamaalanının uluslararası olmayan silahlı çatışmaları da kapsayacak şekildedeğiştirilmesine ilişkin aşağıda kayıtlı karar, Taraf Devletlerce 11-21 Aralık2001 tarihlerinde düzenlenen İkinci Gözden Geçirme Konferansı'nda alınmıştır.Bu karar CCW/CONF.II/2 simgeli belgedeki haliyle İkinci Gözden GeçirmeKonferansının Nihai Deklarasyonunda yer almıştır.

"Sözleşmenin 1. Maddesininaşağıdaki şekilde değiştirilmesi kararlaştırılmıştır:

1. Bu Sözleşme ve ek Protokolleri,Savaş Kurbanlarının Korunmasına ilişkin 12 Ağustos 1949 tarihli CenevreSözleşmelerinin ortak 2. maddesinde atıfta bulunulan durumlar ve buSözleşmelere Ek I. Protokolün l. Maddesinin 4. paragrafında belirtilendurumlarda uygulanır.

2. Bu Sözleşme ve ek Protokolleri,bu Maddenin 1. paragrafında atıfta bulunulan durumlara ek olarak, 12 Ağustos1949 tarihli Cenevre Sözleşmelerininortak 3. Maddesinde atıfta bulunulan durumlarda da uygulanır. Bu Sözleşme ve ekProtokolleri, silahlı çatışma olmadığı cihetle, ayaklanma, münferit vegelişigüzel şiddet eylemleri ve benzer nitelikteki eylemler gibi içkarışıklıklar ve gerginliklerde uygulanmayacaktır.

3. Taraf Devletlerden birinintopraklarında vuku bulan uluslararası mahiyette olmayan bir silahlı çatışmadurumunda, çatışmaya taraf olanlar bu Sözleşme ve ek Protokollerde belirlenenyasaklama ve sınırlamalara uymakla yükümlü olacaklardır.

4. Bu Sözleşme veya ekProtokollerdeki hiçbir husus, meşru yollarla Devlet içinde hukuk ve düzenikorumaya veya yeniden tesis etmeye veya ulusal birliği ve Devletin toprakbütünlüğünü savunmaya çalışan bir Devletin egemenliğini veya Hükümetinsorumluluğunu etki altına almak amacıyla kullanılamaz.

5. Bu Sözleşme veya ekProtokollerdeki hiçbir husus, her ne sebeple olursa olsun, silahlı çatışmayaveya topraklarında çatışma olan Taraf Devletin iç veya dış işlerine müdahaleetmek için, doğrudan veya dolaylı şekilde bir gerekçe olarak kullanılamaz.

6. Bu Sözleşme ve ek Protokollerikabul eden Taraf Devletlerden biri olmayıp da, bir çatışmanın tarafı olanlarabu Sözleşme veya Protokollerinin hükümlerinin uygulanması, çatışmaya tarafolanların hukuki statülerini veya ihtilaflı arazinin hukuki statüsünü, açıkveya zımni olarak değiştirmez.

7. Bu maddenin 2-6. paragraflarındakikoşullar, l Ocak 2002 tarihinden sonra kabul edilen ve bu maddeye ilişkinuygulama alanlarını kapsayabilecek, dışlayabilecek veya değiştirebilecek EkProtokollere halel getirmez."

ÇEKİNCE

"Türkiye, 12 Ağustos 1949 tarihliCenevre Sözleşmelerine ek 10 Haziran 1977 tarihli I. Protokole taraf değildir.

Bu nedenle, Türkiye, Aşırı DerecedeYaralayan ve Ayırım Gözetmeyen Etkileri Bulunan BelirliKonvansiyonelSilahların Kullanımının Yasaklanması veya Sınırlandırılması Sözleşmesinin 1.Maddesinde tanımlanan uygulama alanına atıfla, Sözleşmenin hükümlerini, 12Ağustos 1949 tarihli Cenevre Sözleşmelerinin ortak 2. ve 3. maddelerinde atıftabulunulan tüm silahlı çatışma hallerinde uygulayacaktır.

Sözleşmenin7. Maddesinin 4. paragrafı Türkiye bakımından uygulanmayacaktır."