Mevzuat ve Yargı İçtihatları İçin Başvuru Kaynağı
27 Eylül 2006 ÇARŞAMBA
Resmî Gazete
Sayı : 26302
ANAYASA MAHKEMESİ KARARI
Anayasa Mahkemesi Başkanlığından:
Esas Sayısı : 2005/22 (Siyasî Parti Malî Denetimi)
Karar Sayısı : 2006/31
Karar Günü : 9.6.2006
II - İLK İNCELEME
Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü'nün 16. maddesi uyarınca, Tülay TUĞCU, Haşim KILIÇ, Sacit ADALI, Fulya KANTARCIOĞLU, Ahmet AKYALÇIN, Mehmet ERTEN, A.Necmi ÖZLER, Serdar ÖZGÜLDÜR, Şevket APALAK, Serruh KALELİ ve Osman Alifeyyaz PAKSÜT'ün katılımıyla 1.12.2005 gününde yapılan ilk inceleme toplantısında;
Demokrat Parti'nin 2004 yılı kesinhesabının incelenmesi sonucunda; "Dosyada eksiklik bulunmadığından işin esasının incelenmesine oybirliğiyle" karar verilmiştir.
III - ESASIN İNCELENMESİ
Parti'nin Anayasa Mahkemesi'ne verdiği 2004 yılı kesinhesap çizelgeleri ile dayanağını oluşturan defter ve belgeler üzerinde yapılan inceleme sonuçlarını içeren esas inceleme raporu, Anayasa ve 2949 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun ile 2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunu'nun ilgili kuralları, bunların gerekçeleri ve diğer yasama belgeleri okunup incelendikten sonra gereği görüşülüp düşünüldü:
Denetimin maddi öğelerini oluşturan defter ve belgelerde Demokrat Parti'nin Genel Merkezi ile il örgütlerinin 2004 yılı gelirlerinin 117.256.513.854.- lira giderlerinin 121.112.273.662.- lira ve gider farkı olarak 2005 yılına devreden borcunun 3.855.759.808.-lira olduğu, gelir ve borç toplamı ile gider toplamının birbirine denk olduğu görülmüştür.
A - Gelirlerin İncelenmesi
1 - Genel Merkez Gelirleri
Parti Genel Merkezi'nin gelirleri 109.756.513.854.- lira olarak gösterilmiştir.
Bunun 18.295.000.000.- lirası bağış, 87.601.653.071.- lirası önceki yıldan devreden nakit mevcuduyla 3.859.860.783.- lirası faiz geliridir.
Genel Merkezin defter kayıtları ve gelir belgeleri üzerinde yapılan incelemede, gelirlerin 2820 sayılı Yasa'ya uygun olarak sağlandığı sonucuna varılmıştır.
2 - İl Örgütleri Gelirleri
Parti'nin il örgütlerinin gelirleri 7.500.000.000.- lira olarak gösterilmiştir.
Bunun tamamı Genel Merkez'den aktarılan nakit tutarıdır.
İl örgütlerinin kesinhesap çizelgelerinin gelir bölümü üzerinde yapılan incelemede, gelirlerin 2820 sayılı Yasa'ya uygun olduğu sonucuna varılmıştır.
1 - Genel Merkez Giderleri
Parti Genel Merkezi giderleri 113.612.273.662.- lira olarak gösterilmiştir.
Bunun tamamı genel giderdir.
Gelir ve gider arasındaki 3.855.759.808.- lira fark dönem borcu olarak 2005 yılına devretmiştir. Dönem borcunun 2820 sayılı Kanun'un 67. maddesine uygun olarak kredili mal alımından kaynaklandığı anlaşılmaktadır.
Genel Merkezin defter kayıtları ve gider belgeleri üzerinde yapılan incelemede, aşağıda belirtilenler dışındaki giderlerin 2820 sayılı Yasa'ya uygun olarak gerçekleştirildiği sonucuna varılmıştır.
Tediye Fişinin
Tarih ve Numarası
Parti Tüzel Kişiliği Adına Yapılmayan Giderin Konusu
Tutarı (TL)
01.01.2004/2-000001
Elektrik ve Gaz
1.123.000.000.-
02.01.2004/2-000003
Elektrik ve Gaz
930.000.000.-
02.02.2004/2-000004
Gaz
199.000.000.-
10.03.2004/2-0000012
Elektrik
247.000.000.-
31.03.2004/2-0000011
Elektrik
361.000.000.-
30.04.2004/2-0000016
Elektrik
106.000.000.-
31.05.2004/2-0000021
Elektrik
127.000.000.-
20.06.2004/2-0000026
Elektrik
118.000.000.-
20.11.2004/2-0000042
Elektrik
277.000.000.-
30.11.2004/2-0000043
Gaz
750.000.000.-
10.12.2004/2-0000044
Gaz
500.000.000.-
31.12.2004/2-0000046
Gaz
540.000.000.-
TOPLAM
5.278.000.000.-
2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunu'nun 70. maddesinde, bir siyasi partinin bütün giderlerinin o siyasi parti tüzel kişiliği adına yapılacağı belirtilmiştir. Genel muhasebe kurallarına göre de, bir gelir veya gider belgesinin muhasebe kayıtlarına alınabilmesi için bunların, kayıt sahibinin adına düzenlenmiş olması gerekir.
Yukarıda belirtilen elektrik ve gaz tüketimine ilişkin faturalar ise kişi adına düzenlenmiştir. Elektrik faturaları Hayati Güngör ve Ahmet Fevzi Öğrenci Yurdu adına, gaz faturaları ise, Hayati Güngör adınadır.
Buna göre, 2820 sayılı Yasa'nın 70. maddesine aykırı olarak, kişi adına düzenlenmiş belgelerle yapılan 5.278.000.000.- liralık gider karşılığı malvarlığının, aynı Yasa'nın 75. ve 76. maddeleri gereğince Hazine'ye gelir kaydedilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.
2 - İl Örgütleri Giderleri
Partinin il örgütlerinin giderleri 7.500.000.000.-lira olarak gösterilmiştir.
Bunun tamamı genel giderdir.
İl örgütleri kesinhesap çizelgelerinin gider bölümleri üzerinde yapılan incelemede, giderlerin 2820 sayılı Yasa'ya uygun olduğu sonucuna varılmıştır.
C - Parti Malları
Partinin 2004 yılında herhangi bir taşınmaz mal ya da değeri yüz milyon lirayı geçen taşınır mal, menkul kıymet ve hak ediniminde bulunmadığı anlaşılmıştır.
IV - SONUÇ
Demokrat Parti'nin 2004 yılı kesinhesabının incelenmesi sonucunda;
1 - Parti'nin kesinhesabında gösterilen 117.256.513.854.- lira geliri ile 115.834.273.662.- lira giderinin ve 3.855.759.808.- lira borcun eldeki bilgi ve belgelere göre doğru, denk ve 2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunu'na uygun olduğuna,
2 - Parti Genel Merkezi'nce 2820 sayılı Yasa'nın 70. maddesine aykırı olarak, kişi adına düzenlenmiş belgelerle yapılan 5.278.000.000.- lira gider karşılığı malvarlığının, aynı Yasa'nın 75. ve 76. maddeleri gereğince Hazine'ye gelir kaydedilmesine,
9.6.2006 gününde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.
Başkan
Tülay TUĞCU
Başkanvekili
Haşim KILIÇ
Üye
Fulya KANTARCIOĞLU
Üye
Ahmet AKYALÇIN
Üye
Mehmet ERTEN
Üye
Mustafa YILDIRIM
Üye
A. Necmi ÖZLER
Üye
Serdar ÖZGÜLDÜR
Üye
Şevket APALAK
Üye
Serruh KALELİ
Üye
Osman Alifeyyaz PAKSÜT