Mevzuat.com

16 Ağustos 2007 PERŞEMBE

Resmî Gazete

Sayı : 26615

TEBLİĞ

Sanayi ve Ticaret Bakanlığından :

(TEBLİĞ NO: ÖSG-2007/ 24)

MADDE 1 - (1) Bu Tebliğ 08/01/1985 tarihli ve 3143 sayılı, 10/06/1930 tarihli ve 1705 sayılı, 18/11/1960 tarihli ve 132 sayılı kanunlara istinaden hazırlanmıştır.

MADDE 2 - (1) 13.10.1978 tarihli ve 16433 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak mecburi uygulamaya konulan TS 663 "Patinaj zincirleri- Oto ve Yol Makinaları İçin"" standardı, Türk Standardları Enstitüsünce ekte yer aldığı şekilde revize edilmiştir. Bu revizyon metni, Resmi Gazete'de yayımı tarihinden itibaren 3 (üç) ay sonra imalat ve satış safhalarında mecburi olarak uygulanacak ve bu geçiş süresi sonunda eski metin uygulamadan kaldırılacaktır.

MADDE 3 - (1)Bu Tebliğ yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

MADDE 4 - (1)Bu Tebliğ hükümlerini Sanayi ve Ticaret Bakanı yürütür.

ICS 43.040.99 TÜRK STANDARDI TS 663/Mayıs 2007

Karayolu taşıtları - Patinaj zincirleri

Bu standard, karayolu taşıtlarında kullanılan patinaj zincirlerinin tarifine, sınıflandırma ve özelliklerine, numune alma, muayene ve deneyleri ile piyasaya arz şekline dairdir.

Bu standard, M1, N1, O1, O2 (binek, hafif ticari ve römorklar) ile M2, M3, N2, N3, O3, O4 (kamyon, otobüs ve römork) kategorisindeki karayolu taşıtlarında kullanılan patinaj zincirlerini kapsar.

Bu standard, patinaj zincirleri dışındaki diğer patinaj önleyicileri kapsamaz.

Bu standardda diğer standard ve/veya dokümanlara atıf yapılmaktadır. Bu atıflar metin içerisinde uygun yerlerde belirtilmiş ve aşağıda liste halinde verilmiştir. * işareti olanlar bu standardın basıldığı tarihte İngilizce metin olarak yayımlanmış olan Türk Standardlarıdır.

TS No

Türkçe Adı

İngilizce Adı

TS 207-1 EN ISO 6507-1

Metal malzemeler - Vickers sertlik deneyi - Bölüm 1: Deney metodu

Metallics materials - Vickers hardness test - Part 1: Test method

TS 140 EN ISO 6508-1

Metalik malzemeler - Rockwell sertlik deneyi - Bölüm 1: Deney metodu (A, B, C, D, E, F, G, H, K, N, T Skalaları)

Metallic materials - Rockwell hardness test Part 1: Test method (Scales A, B, C, D, E, F, G, H, K, N, T)

TS 138

EN 10002-1

Metalik malzemeler - Çekme deneyi - Bölüm 1: Ortam sıcaklığında deney metodu

Metallic materials-Tensile testing Part 1: Method of test (at ambient temperature)

TS 2348-2 EN 10016-2

Alaşımsız çelik çubuk - Çekme (Tel) ve/veya soğuk haddeleme için - Bölüm 2: Genel amaçlı çubuklar için belirli özellikler

Non-alloy steel rod for drawing and/or cold rolling - Part 2: Specific requirements for general purpose rod

TS EN 10111

Çelik bant ve şeritler - Soğuk şekillendirme için sürekli sıcak haddelenmiş - Düşük karbonlu - Teknik teslim şartları

Continuously hot-rolled low carbon steel sheet and strip for cold forming - Technical delivery conditions

TS 1715

EN 12329

Metallerin korozyondan korunması- Demir veya çeliklerin üzerinde ilâve işlemle elektrobirikimli çinko kaplamalar

Corrosion protection of metals - Electrodeposited coatings of zinc with supplementary treatment on iron or steel

TS 1980-1

EN 22768-1

Genel toleranslar - Bölüm: 1-Toleransı verilmemiş uzunluk ve açı ölçüleri için toleranslar

General tolerances - Part 1-Tolerances for linear and angular dimensions without individual tolerance indications

TS ISO 4520

Elektrolitik çinko ve kadmiyum kaplamalar üzerine kromat kaplamalar

Chromate conversion coatings on electroplated zinc and cadmium coatings

TS EN ISO 9227

Korozyon deneyleri - Yapay atmosferlerde tuz püskürtme deneyleri

Corrosion tests in artificial atmospheres-Salt spray tests

Karayolu taşıtları tekerlek lâstiklerine takılan, karlı, buzlu, çamurlu, çakıllı veya gevşek yapılı yol ve arazi yüzeyini kavrayarak aracın hareketini kolaylaştıran, kaymasını önleyen, frenleme mesafesini kısaltan, zincir elemanlarından oluşan bir tertibat (Şekil 1 ve Şekil 2)1).

Lastiğin yanaklarında bulunan ve zincirin lastik sırtına oturmasını sağlayan eleman. Bu eleman zincir, halat vb. olabilir.

Baklalardan meydana gelen, çevre bağına belirli aralıklarla veya gruplar halinde bağlanan ve lâstiğin sırtına oturan zincirler .

Çevre bağı üzerine takılan, zincirin bağlanmasını ve istenildiğinde çözülmesini sağlayan elemanlar.

Çevre bağı üzerine takılan, zincirin lâstik sırtına oturmasını ve istenildiğinde çözülmesini sağlayan elemanlar.

Atkı zincirini çevre zincirine bağlamak için kullanılan parçalar.

Çevre zincirlerinin ucuna takılan ve baklaların ayarlanmasını sağlayan levha veya çubuk şeklinde elemanlar.

Çevre zincirinin ucunda bulunan ve kancaların takıldığı bakla.

Kancaların uç bakladan çıkmasını önleyen parça.

Sürtünme ve kavrama yüzeyini artırmak amacı ile atkı zincirlerinin baklalarına kaynak edilmek ve geçirilmek suretiyle takılan parçalar.

Patinaj zincirleri takviye durumuna göre;

- takviyeli,

- takviyesiz

olmak üzere iki sınıftır.

Patinaj zincirleri atkı düzenleniş şekillerine göre;

- merdiven atkılı,

- zikzak atkılı,

- ağlı,

olmak üzere üç tiptir.

Patinaj zincirleri bağlandıkları tekerlek sayısına göre;

- tek tekerlek (Şekil 1),

- çift tekerlek (Şekil 2)

olmak üzere iki türdür.

Çift tekerlek patinaj zincirleri bağlarına göre;

- ikili çevre bağlı,

- üçlü çevre bağlı

olmak üzere iki çeşittir.

4.2.1 Genel

Patinaj zincirlerini oluşturan elemanlarda kırık, çatlak, çapak vb. imalat hataları bulunmamalı ayrıca yüzeyleri düzgün, pürüzsüz, karıncasız olmalı ve yüzeylerde ezik, bere, katmer, vb. kusurlar görülmemelidir. Patinaj zincirlerindeki baklalar, uygun bir kaynak metodu ile kaynak yapılarak imal edilmelidir. Kaynak yapılacak takviye elemanları da atkı zincirlerine aynı kaynak metoduyla bağlanmalıdır. Bu elemanlar, çapak alma, temizleme ve parlatma işlemlerine tabi tutulmalıdır.

4.2.2 Malzeme

İmalâtçı, patinaj zincirlerinin imalatında, Madde 4.2.4'te belirtilen mekanik özelliklerin sağlanması kaydıyla malzeme seçiminde serbesttir. Çevre bağı zincirini ve atkı zincirlerini oluşturan baklalar, bağlantı elemanları, uç baklalar, sınırlayıcılar ve takviye elemanları gibi metal aksamlar;TS 2348-2 EN 10016-2'ye uygun düşük karbonlu çelik çubuklardan, yassı kancalar TS EN 10111'e göre ve çelik çubuktan imal edilen kancalar örneğin SMn 420 veya eş değeri düşük alaşımlı malzemeden imal edilebilir.

Özel malzemeden yapılmış ve bütünüyle ısıl işleme tutulmuş zincir baklalarının sertliği en az 35 RSD-C olmalıdır.

Bütünüyle ısıl işlemden geçirdikten sonra yüzey ısıl işlemine tabi tutulmuş zincir baklalarının yüzey sertliği en az 50 RSD-C olmalıdır.

M1, N1, O1, O2 kategorisi taşıtlarda, çevre zincir baklası ile atkı zincir baklası Çizelge 1'de verilen çekme yükü uygulandığında kopma olmamalıdır.

Çizelge 1 - Çekme yükleri

Çekme yükü

N

Atkı baklası

4000

Çevre baklası

3300

M2, M3, N2, N3, O3, O4 kategorisi taşıtlarda, atkı zincir baklasının asgari çekme dayanımı 300 N/mm² ve çevre zincir baklasının asgari çekme dayanımı 200 N/mm² olmalıdır.

Madde 5.3.3'te belirtilen işlevsellik deneyinden sonra zincirde ve zinciri oluşturan elemanlarda kopma ve kalıcı şekil değişikliği olmamalıdır.

Zincirlerin metal aksamlarının dış yüzeyleri, korozyona karşı TS 1715 EN 12329'a göre asgari 5 mm kalınlığında çinko ile kaplanmalı ve TS ISO 4520'ye göre kromatlanmış (pasivasyon) veya uygun bir malzeme ile kaplanmış olmalıdır. Madde 5.3.4'e göre deney yapıldığında korozyon oluşmamalıdır.

M1, N1, O1, O2 kategorisi taşıtlarda bir tekerleğin üzerine monte edilmiş zincirin yüksekliği, lastiğin sırt kısmında 25 mm'yi ve yanak kısmında 20 mm'yi geçmemelidir. M2, M3, N2, N3, O3, O4 kategorisi taşıtlarda bir tekerleğin üzerine monte edilmiş zincirin yüksekliği, lastiğin sırt kısmında 50 mm'yi ve yanak kısmında 35 mm'yi geçmemelidir. Zincir elemanlarının temel boyut ve toleranslarında imalatçı serbesttir. Toleransı verilmeyen boyutlar için, TS 1980-1 EN 22768-1'de verilen toleranslar geçerlidir.

Bu standarddaki özellikler ile bunlara ait muayene ve deney madde numaraları, Çizelge 2'de verilmiştir.

Çizelge 2- Özellik, muayene ve deney madde numaraları

Sıra

No

Özellik

Madde No

Muayene

Madde No

Deney

Madde No

Açıklamalar

1

4.2.1

5.2.1

-

Gözle muayene

2

4.2.3

-

5.3.1

Sertlik deneyi

3

4.2.4

-

5.3.2

Kopma deneyi

4

4.2.5

-

5.3.3

İşlevsellik deneyi

5

4.2.6

-

5.3.4

Korozyon deneyi

6

4.3

5.2.2

-

Boyut muayenesi

Bir defada muayeneye sunulan aynı sınıf, aynı tip, aynı tür ve aynı çeşit zincirler bir parti sayılır. Partilerden numuneler aşağıda belirtildiği şekilde ve Çizelge 3'e göre alınarak muayene ve deneylere tabi tutulur.

5.1.1Partinin birer takım ambalajlanmış veya ambalajlanmamış zincirlerden oluşması durumda, partiden numune, zincirlerin tüm sayısı parti büyüklüğü (N) kabul edilerek Çizelge 3'de hizalarında gösterilen sayı (n) kadar rastgele alınır.

5.1.2Partinin birer takım ambalajlanmış zincirlerin bir arada ambalajlanmış kutu veya sandıklardan oluşması halinde, partiyi oluşturan ambalâjlar birden başlayarak 1,2,3,..........,N şeklinde numaralanır ve herhangi bir ambalâjdan başlayarak ambalâjlar 1, 2, 3, 4 r (r =N/n) kadar sayılır, (r) bir tam sayı değilse tam sayıya yuvarlatılır ve (r)'inci ambalâjlar numune olarak ayrılır. Bu şekilde sayma ve ayırma işlemi Çizelge 3'e göre ayrılması gereken numune sayısına erişilinceye kadar sürdürülür. Bu kez tüm ambalâj içindeki toplam zincir sayısı (N) parti büyüklüğü kabul edilerek bunun hizasındaki (n) sayısı kadar numune olarak ayrılan paketlerin içinden eşit miktarda rasgele seçilerek alınır.

Çizelge 3 - Parti büyüklüğüne göre alınacak numune miktarı

Parti büyüklüğü

(N)

Alınacak numune sayısı

(n)

Muayeneler

Deneyler*)

Gözle muayene

Boyut muayenesi

NS

KKS

NS

KKS

NS

KKS

8 - 50

51 - 150

151- 600

601- 1200

2

4

8

12

2

4

8

12

0

0

1

2

2

4

8

12

0

0

1

2

2

4

8

12

0

0

1

2

1200'den yukarısı için çizelge tekrarlanır.

NS: Numune sayısı, KKS: Kabul edilebilir kusurlu sayısı

*) Her bir deney için alınacak miktarlardır.

Madde 5.1'e göre alınan numuneler gözle muayeneden geçirilerek, Madde 4.2.1'de belirtilen kusurların bulunup bulunmadığına, Madde 6.1'e göre ambalâj yapılıp yapılmadığına ve Madde 6.2'ye göre işaretlenip işaretlenmediğine bakılır.

Madde 5.1'e göre alınan numunelerden rastgele seçilenlerden % 100'ü, muayeneden geçirilerek bulunan değerlerin Madde 4.3'e uygun olup olmadığına bakılır.

Madde 5.1'e göre alınan numune zincir baklalarının sertlik deneyi TS 140 EN ISO 6508-1'e uygun olarak yapılır. Zincir baklalarının yüzey sertliği TS 207-1 EN 6507-1'e göre yapılır. Sonuçların Madde 4.2.3'e uygun olup olmadığına bakılır.

Bu deney, Madde 5.1'e göre alınan numune atkı zincir baklalarında, Madde 4.2.4'te belirtilen çekme yükleri altında ve çekme dayanımında, TS 138 EN 10002-1'e uygun olarak yapılır. Sonucun Madde 4.2.4'e uygun olup olmadığına bakılır.

Zincir, taşıtın tahrikli tekerleklerine takılır. Her tekerleğe gelen yük, lastiğin taşıma kapasitesinin % 50 ± % 5 içerisinde olmalıdır. Taşıt, saatte 55 km ± 5 km'lik bir hıza sahip olarak bir saat süreyle asfalt veya betondan yapılmış kuru bir yol üzerinde sürülerek deneye tabi tutulur. Sonucun Madde 4.2.5'e uygun olup olmadığına bakılır.

Deneylerin yapıldığı yolun sıcaklığı 0 oC ile + 5 oC arasında olmalıdır.

Kaplanmış zincir ve elemanları, TS ISO 9227'e göre tuz püskürtme deneyine tâbi tutulur ve sonucun Madde 4.2.6'ya uygun olup olmadığına bakılır.

Muayene ve deneyler sonucunda, kusurlu patinaj zinciri sayısı Çizelge 3'e uymadığı takdirde, parti bu standarda aykırı sayılır.

Muayene ve deney raporunda en az aşağıdaki bilgiler bulunmalıdır:

- Firmanın adı ve adresi,

- Muayene ve deneyin yapıldığı yerin ve laboratuvarın adı,

- Muayene ve deneyi yapanın ve/veya raporu imzalayan yetkililerin adları görev ve meslekleri,

- Numunenin alındığı tarih ile muayene ve deney tarihi,

- Numunenin tanıtılması,

- Muayene ve deneylerde uygulanan standardların numaraları,

- Sonuçların gösterilmesi,

- Muayene ve deney sonuçlarını değiştirebilecek faktörlerin mahzurlarını gidermek üzere alınan tedbirler,

- Uygulanan muayene ve deney metotlarında belirtilmeyen veya mecburi görülmeyen, fakat muayene ve deneyde yer almış olan işlemler,

- Standarda uygun olup olmadığı,

- Rapora ait seri numarası ve tarih, her sayfanın numarası ve toplam sayfa sayısı,

Patinaj zincirleri, dış etkilerden korunacak şekilde karton veya plastik kutularda yada torba veya çuvalda birer takım olarak ambalâjlanmalıdır. Zincirlerin kullanma talimatları ambalajı içerisinde bulunmalıdır. Kullanma talimatında özellikle, yapılabilecek azami hız ve taşıtın güvenli kullanımı konusunda bilgiler yer almalıdır.

Her patinaj zincirinin uygun bir yerine silinmez ve okunaklı bir şekilde aşağıdaki bilgiler yazılmalıdır:

- Firmanın ticari ünvanı ve adresi veya kısa adı ve adresi veya tescilli markası,

- Bu standardın işaret ve numarası (TS 663 şeklinde).

Patinaj zinciri ambalajları üzerine damga ile veya yapıştırılmış bir etiket üzerine en az aşağıdaki bilgiler yazılmalıdır:

- Firmanın ticari ünvanı ve adresi veya kısa adı ve adresi veya tescilli markası,

- Mamulün adı,

- Mamulün sınıfı ,tipi,türü,çeşidi,

- Parti seri veya kod numaralarından en az biri,,

- İmalât tarihi,

- Garanti süresi,

- İçindeki zincir adedi ve takılabileceği lastik ebadı/ebatları,

- Bu standardın işaret ve numarası (TS 663 şeklinde),

- Gerektiğinde bu bilgiler Türkçe'nin yanısıra yabancı dilde yazılabilir.

İmalâtçı ve satıcı, bu standarda uygun olarak imal edildiğini beyan ettiği patinaj zincirleri için istendiğinde, standarda uygunluk beyannamesi vermek veya göstermek mecburiyetindedir. Bu beyannamede satış konusu patinaj zincirlerinin;

- Madde 4'deki özelliklerde olduğunun,

- Madde 5'teki muayene ve deneylerin yapılmış ve uygun sonuç alınmış bulunduğunun belirtilmesi gerekir.

ÖNORM V 5117: 2004

ÖNORM V 5119: 2004

a) Levha kancalı

b) Çubuk tel kancalı

c) Farklı boyuta sahip levha kancalı

Açıklama

1 Çevre bağı zincir baklası

2 Atkı zincir baklası

3 Bağlantı elemanı

4 Uç bakla

5 Levha kanca

6 Sınırlayıcı

7 Çubuk tel kanca

8 Farklı boyuta sahip levha kanca

Şekil 1 - Tek tekerlek patinaj zincir tertibatı

Açıklama

1 Çevre bağı zincir baklası

2 Atkı zincir baklası

3 Bağlantı elemanı

4 Uç bakla

5 Levha kanca

6 Sınırlayıcı

Şekil 2 - Çift tekerlek patinaj zincir tertibatı

1)İlgili şekiller, bir fikir vermek amacıyla metnin sonuna ilave edilmiştir.