Mevzuat.com

Mevzuat ve Yargı İçtihatları İçin Başvuru Kaynağı


   

- Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği

Dokümanın Başlığı
:
- Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği
Kanun / Karar No
:
Kabul Tarihi
:
1 Kasım 9999
Resmi Gazete Tarihi
:
14 Mart 2005
Resmi Gazete Sayısı
:
0
Resmi Gazete Görüntüsü
:


Yönetmelik

Çevre ve Orman Bakanlığından:

Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği

BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar, İlkeler

Madde 1- Bu Yönetmeliğin amacı,tehlikeli atıkların, üretiminden nihai bertarafına kadar;

a) İnsan sağlığına ve çevreye zarar verecek şekildedoğrudan veya dolaylı biçimde alıcı ortama verilmesinin önlenmesine,

b) Üretiminin ve taşınmasının kontrolünün sağlanmasına,

c) İthalinin yasaklanmasına ve ihracatının kontrolüne,

d) Yönetiminde gerekli teknik ve idari standartlarınsağlanmasına,

e) Üretiminin kaynağında en aza indirilmesine,

f) Üretiminin kaçınılmaz olduğu durumlarda, üretildiğiyere en yakın mesafede bertaraf edilmesine,

g) Yeterli bertaraf tesisi kurulması ve bu tesislerinçevresel bakımdan sağlıklı bir şekilde kontrolüne,

h) Çevreyle uyumlu yönetiminin sağlanmasına,

yönelik prensip, politika ve programların belirlenmesi için hukuki veteknik esasları kapsar.

Kapsam

Madde 2- Bu Yönetmelik, (EK 7) detehlikeli atık olarak sınıflandırılan, (EK 5) te listelenmiş olan ve tehlikeli kabul edilen özelliklerinden biriniveya birden fazlasını gösteren ve bu H3 ten H8'e kadar olan keza H10 ve H 11 bakımından ise (Ek 6) daki eşikkonsantrasyonlarının üzerinde bir değere sahip atıkların üretimi, toplanması,geçici olarak depolanması, ara depolanması, taşınması, geri kazanılması,bertaraf edilmesi, ithali ve ihracatına ilişkin yasak, sınırlama veyükümlülükleri, alınacak önlemleri, yapılacak denetimleri, tabi olunacak hukukive teknik sorumlulukları kapsar.


Yerli veyabancı bayraklı gemilerin ve diğer deniz araçlarının normal faaliyetlerindenkaynaklanan atıkların liman kabul tesislerine veya atık toplayıcı gemilereboşaltılması bu Yönetmelik kapsamı dışında olup, bu atıklar için 24/6/1990tarihli ve 20558 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren DenizlerinGemiler Tarafından Kirletilmesinin Önlenmesi Hakkında Uluslararası Sözleşme(MARPOL 73/78) hükümleri uygulanır.

Dayanak

Madde 3- Bu Yönetmelik 9/8/1983 tarihlive 2872 sayılı Çevre Kanununun 8, 11 ve 12 nci maddesi ile 15/5/1994 tarihli ve21935 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Tehlikeli Atıkların Sınırlar ÖtesiTaşınımının ve Bertarafının Kontrolüne İlişkin Basel Sözleşmesinin 3 üncü maddesinedayanılarak hazırlanmıştır.

Madde 4- Bu Yönetmelikte geçenterimlerden;

Bakanlık: Çevre ve Orman Bakanlığını,

Kanun: 2872 sayılı Çevre Kanununu,

Tehlikeli Atık: Bu Yönetmelikte tehlikeli atık, atık olarak ifadeedilecektir. (EK 7) de (A) işareti ile gösterilmiş atıkların herhangi tehlikeliatık konsantrasyonuna bakılmaksızın tehlikeli atık sınıfına girerken, aynılistede (M) işareti ile gösterilmiş atıklar (EK 6) da verilen tehlikeliatıkların eşik konsantrasyonu üzerinde bir değere sahipse tehlikeli atıktır.Ayrıca doğal karakterleri yada oluşmalarına neden olan aktiviteye bağlı olarak(EK 3-A) da bulunan veya (EK 3-B) de bulunup (EK 4) de verilen maddeleri içerenatıkların, (EK 5) teki özelliklerden bir veya birkaçına sahip olmaları ve (EK 6) da verilen tehlikeli özelliklerigöstermeleri durumunda tehlikeli atık olarak sınıflandırılan atıkları,


Bertaraf: (Ek 2) de yer alan işlemlerden herhangi birini veya birkaçını,

Bertaraf Tesisi: (Ek 2) de yer alan işlemlerden bir veya birkaçını yapmaküzere kurulmuş tesisi,

Atık Yönetimi: Atığın kaynağında azaltılması, özelliğine göre ayrılması,toplanması, geçici depolanması, ara depolanması, geri kazanılması, taşınması,bertarafı ve bertaraf işlemleri sonrası kontrolü ve benzeri işlemleri,

Tehlikeli Atık Yönetim Planı:Atıkların çevreyle uyumlu bir şekilde yönetimini sağlamak üzere hazırlanan kısave uzun vadeli program ve politikaları,

Acil Durum Planı: Tesiste ve taşıma işlemleri esnasında olabilecek kazayısonuçlarıyla birlikte değerlendirerek kaza oluşumunda tesiste ve civarındayapılacak işlemleri ayrıntılı olarak belirleyen planı,

Üretici: (Ek 7) de yer alan faaliyetler sırasında tehlikeli atık üretengerçek ve tüzel kişiler, atığı üretenin bilinmemesi durumunda ise bu atıklarızilyetliğinde veya mülkiyetinde bulunduran gerçek ve tüzel kişileri,

Bertaraf Eden: Atıkların bertaraf işlemini yapan veya yaptıran gerçek vetüzel kişileri,

İhracatçı: İhracatçı devletin yetkisi altında atıkların ihracatınıyürüten gerçek ve tüzel kişileri,

İthalatçı: İthalatçı devletin yetkisi altında atıkların ithalatınıyürüten gerçek ve tüzel kişileri,

Transit Devlet: Atıkların sınırlar ötesi hareketi sırasında transitgeçtiği veya geçmesini planlandığı devleti,


Yasadışı Trafik: Atıkların 47 nci maddede belirtildiği şekilde sınırlarötesi hareketini,

Taşıyıcı: Yurtiçi ve yurt dışında atıkların taşınması işleminin tümünüveya bir bölümünü gerçekleştiren gerçek ve tüzel kişileri,

Atıkların Sınırlar Ötesi Hareketi: İhracatçı, ithalatçı ve transitdevletlerden en az birinde tehlikeli olarak görülen atıkların bir devlettenbaşka bir devlete sevk edilmesini,

Bildirim: Atıkların sınırlar ötesi hareketinde, Ek10 da yer alan bilgi, beyan ve formu kullanarak yapılan başvuruyu,

Atık Taşıma Formu: Üretici ve taşıyıcı tarafından ortak doldurulacak,üretim noktasından atık bertaraf tesisine kadar kayıt ve beyanları içeren, (Ek9 A-B) de yer alan formları,

Atık Beyan Formu: (Ek 8) de yer alan formu,

Kompresibilite(Dpr): Mineral sızdırmazlık tabakasındaince taneli zemin sıklığını,

Ön Lisans:Bu Yönetmelik gereğince,atık bertaraf tesisi kurmak isteyen gerçek ve tüzel kişilerinbakanlıktan almaları gerekenkuracaklarıtesisle ilgili her türlü plan, proje, rapor, teknik veri, açıklamalar ve diğerdokümanlara ilişkin tesisin projelendirilmesine ilişkin izni,

Geçici Çalışma İzni:Atık bertaraftesisi işletmecisinin lisans başvurusu yaptığında işletme esnasında buYönetmelik esaslarına uygun olarak çalıştığını belgelemesi için Bakanlıkçabelirlenecek bir süre için tesise verilen izni,


Lisans: Bu Yönetmelik gereğince atık taşımacılığı yapmak isteyenlerinvalilikten, atık bertaraf tesisi ve ara depolama tesisi kurmak isteyenlerin,konu ile ilgili yeterli uzman ve teknolojik imkanlara sahip olduğunu belirtenbelgeyi,

İnert Atık:Fiziksel, kimyasal veya biyolojikolarak önemli derecede herhangi bir değişime uğramayan, çözünmeyen, yanmayan,fiziksel veya kimyasal olarak reaksiyona girmeyen, biyolojik bozulmayauğramayan veya temas ettiği maddeleri çevreye veya insan hayatına zarar verecekşekilde etkilemeyen ve toplam sızıntı kabiliyeti ve ekotoksisitesi önemsizmiktarda olan, özellikle yüzey ve yeraltı suyu kirliliği tehlikesi yaratmayanmaddeleri,

AraDepolama: Atıkların geri kazanım ve nihaibertaraf tesislerine ulaştırılmadan önce atık miktarı yeterli kapasiteyeulaşıncaya kadar güvenli bir şekilde depolanmasını,

GeçiciDepolama: Atıkların ara depolama, gerikazanım ve nihai bertaraf tesislerine ulaştırılmadan yada tesiste tekrarkullanmadan önce, atık üreticisi tarafından tesis içinde, tesis içinde uygunyer bulunmaması durumunda üreticiye ait uygun bir alanda güvenli bir şekildedepolanmasını,

MeskunMahal:Üst ölçek planlarına uygunolarak imar planı ile belirlenmiş ve iskan edilmiş alanı,

ifade eder.

İlkeler

Madde 5- Atıkların yönetimine ilişkinilkeler şunlardır;

a) Her türlü atığın ithali, bu Yönetmeliğin 41inci maddesinde belirtilen hükümler saklı kalmak kaydıyla yasaktır,


b) Atıkların kaynağında en aza indirilmesiesastır,

c) Atık yönetiminin her safhasında sorumlukişiler, çevre ve insan sağlığına zarar vermeyecek tedbirleri alırlar,

d) Atıkların yarattığı çevresel kirlenme vebozulmadan doğan zararlardan dolayı atık üreticileri, taşıyıcıları, bertarafedicileri kusur şartı aranmaksızın sorumludurlar. Adı geçen sorumluların,meydana gelen zararlardan ötürü genel hükümlere göre de tazminat sorumluluğusaklıdır.

e) Atıkların yönetiminden kaynaklanan her türlüçevresel zararın giderilmesi için yapılan harcamalar kirleten öder prensibinegöre atıkların yönetiminden sorumlu olan gerçek ve tüzel kişiler tarafındankarşılanır. Atıkların yönetiminden sorumlu kişilerin çevresel zararı durdurmak,gidermek ve azaltmak için gerekli önlemleri almaması veya bu önlemlerin yetkilimakamlarca doğrudan alınması nedeniyle kamu kurum ve kuruluşlarınca yapılangerekli harcamalar 21/7/1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerinegöre atıkların yönetiminden sorumlu olanlardan tahsil edilir,

f) Atıkların, Bakanlıktan lisans almışbertaraf tesisleri dışında üçüncü kişiler tarafından ticari amaçlar iletoplanması, satışı ve bertaraf edilmesi, diğer yakıtlara karıştırılarakyakılması yasaktır,

g)Atıklar fiziksel, biyolojik vekimyasal ön işlemler haricinde kesinlikle doğrudan başka bir madde veya atıklakarıştırılamaz ve seyreltilemez,


h) Bertaraf tesislerine tehlikeliatıkla karışık atık gelmesi durumunda öncelikle ayrıştırılmalıdır.Ayrıştırmanın mümkün olmadığı durumda atığın tamamı tehlikeli atık olarakbertaraf edilmelidir.

ı) Atıkların geçici depolanmasıişleminin atığı üreten tesis içinde yapılması esastır. Ancak tesis içinde uygunyer bulunamaması durumunda üreticiye ait, gerekli koşullara sahip uygun biralanda geçici depolama yapılması mümkündür.

İKİNCİ BÖLÜM

Görev, Yetki ve Sorumluluklar

Bakanlığın görev ve yetkileri

Madde 6- Bakanlık;

a) Kanun gereğince atıkların çevreyle uyumlu birşekilde yönetimini sağlayan program ve politikaları saptamak, bu Yönetmeliğinuygulanmasına yönelik işbirliği ve koordinasyonu sağlamak, valiliklerdenbölgesel yıllık rapor, izin, tesis kapatma onayı gibi her türlü bildirimi almakve değerlendirmekle ve gerekli denetimleri yapmakla,

b) Bölgesel boyutta atık yönetim planı yapmak vehalkın bilgilenmesini sağlamakla,

c) Atıkların sınırlar ötesi taşınımı vebertarafına ilişkin uluslararası çalışmaları yürütmek, ilgili bildirim vetaşımacılık belgelerini değerlendirmek, atık ihracatına ilişkin faaliyetlerionaylamak, uluslararası bilgi değişimini sağlamak, herhangi bir kaza durumundadiğer ülkeleri haberdar etmekle,

d) (EK 3) de ve/veya (EK 7) de (M) işareti ile yeralan, ancak tehlikeli atık olmadığı iddia edilen atıkların tehlikeliözelliklerden bir yada bir kaçını içerip içermediğininakredite laboratuvarlar ve/veya uluslar arası kabulgörmüş kuruluşlarca yapılan analizlerleüretici tarafından tespitini sağlatmakla,


e)Bertaraf tesisleri yer seçimini onaylamak, bu tesislere ön lisans velisans vermek, bu faaliyetleri periyodik olarak denetlemek, bu tesislerdetutulan rapor ve edinilen bilgilere dayanarak ilgili yönetmeliklere aykırılıkhalinde gerekli cezanın uygulanmasını sağlamak ve lisansı iptal etmekle,

f)Bertaraf tesisine ilave tesislerin planlanması halinde, bertaraftesisini denetlemek ve izin vermekle,

g) Atık bertaraf tesisleri için acil önlem planlarının hazırlanmasındagenel ilke ve prensipleri belirlemekle,

h) Kapatılan bertaraf tesislerinin yirmi yıl boyunca denetlenmesinisağlamakla,

ı) Atıkların çevreyle uyumlu bir şekilde yönetimine ilişkin teknoloji veyönetim sistemlerinin kurulmasında ulusal ve uluslararası koordinasyonusağlamakla,

yükümlüdür.

Mülkü Amirlerce Alınacak Tedbirler

Madde 7-Mahallin en büyük mülki amiri;

a) İl sınırlarında atık yönetim planlarının mahalli çevre kurullarıncauygulanmasını sağlamakla,

b) Kurulacak bertaraftesislerinin yer seçimiyle ilgili başvuruları mahalli çevre kurulunun görüşünüalarak Bakanlığa iletmekle,

c) Ayda bin kilogramdan fazla atık üreten Atık üreticisinin atıklarınınihai bertarafa kadar kendi alanlarında gerekli önlemleri alarak altı ayıgeçmemek üzere geçici depolamasına izin vermekle ve bu faaliyetleridenetlemekle,

d) Atık taşıma formları ile ilgili olarak bu Yönetmelikle belirlenenişlemleri yerine getirmekle,


e) İl sınırları içinde faaliyette bulunan ve bu Yönetmelik kapsamınagiren tesisleri tespit ederek Bakanlığa bildirmekle ve periyodik olarakdenetlemekle,

f) İl sınırları içinde atık taşınması ile ilgili faaliyet gösterenfirmalara ve araçlara taşıma lisansı vermek, bu lisansı kontrol etmek, iptal etmekveya yenilemekle,

g) İl sınırları içinde atık taşıması sırasında meydana gelebilecekkazalarda her türlü acil önlemi almak ve gerekli koordinasyonu sağlamak ve kazaraporlarını yıllık olarak değerlendirerek Bakanlığa bildirmekle,

h) İl sınırları içinde bulunan atık ara depolama, geri kazanım tesisive/veya bertaraf tesislerinin Bakanlıkça verilen işletme lisansı belgelerindekikoşullar doğrultusunda işletilmelerini sağlamak, bu amaçla gerekli denetimleriyapmak, tesislerin işletme bilgi, belge ve teknik raporlarını düzenli olarakkontrol etmek, değerlendirmek ve Bakanlığa rapor etmek, tesisin lisanskoşullarına uygun çalışmadığının tespiti halinde gerekli yasal işlemleri yapmakve Bakanlığa bilgi vermekle,

ı) Tehlikeli atık bertaraf tesisi kurulması için belirlenen yer mücaviralan dışında ise, bu yerin imar planına işlenmesini sağlamakla,

j) Atık üreticisinin tesisinden kaynaklanan atıklara ilişkin hazırlamışolduğu atık yönetim planlarını onaylamakla,

k) Üreticilerin göndermekle yükümlü olduğu bir önceki yılın bilgileriniiçeren atık beyan formunu değerlendirerek, ilde oluşan atık miktarı vebilançosunu belirleyerek her yılın nisan ayında Bakanlığa göndermekle,


l) Atık üreticisinin vebelediyenin atık yönetim planlarını esas alan üç yıllık il tehlikeli atık yönetim planını hazırlayarakBakanlığa rapor halinde sunmakla,

ilgilihususlarda gerekli tedbirleri alır.

Mahalli İdarelerce Alınacak Tedbirler

Madde 8-Belediyeler, Büyükşehirlerde ise Büyükşehir Belediyeleri;

a) Evlerden kaynaklanan tehlikeli atıkların yönetimine ilişkin plan veprogramlarını bu yönetmeliğin yürürlüğe giriş tarihinden itibaren altı ayiçinde hazırlamakla ve kurulacak sistemi öneri halinde mahalli çevre kurulunasunmakla,

b) Atık üreticileri ve bertarafçıları ileberaber veya istemesi durumunda ayrı olarak atık bertaraf tesislerini kurmakveya kurdurmakla,

c) Atıkların bertarafına ilişkin tesisler ile ilgili plan ve projelerhakkında valiliğin uygun görüşü ile birlikte Bakanlığın onayını almakla,

d) Belediye ve mücavir alan sınırları içinde faaliyette bulunan atıkbertaraf tesislerinin inşası ve işletilmesinde bu Yönetmelikte belirtilenyükümlülük çerçevesinde gerekli önlemleri almak veya aldırmakla,

e) Atıkların taşınması ve bertarafı konusunda izin almış kişi vekuruluşlar ile yapacakları sözleşmelerde bulunduğu ilin valiliğinin uygungörüşünü almak, yapılan faaliyetin söz konusu sözleşmelere uygunluğunu denetlemekve bu konuda Bakanlığa bilgi vermek üzere bağlı olduğu valiliğe rapor vermekle,

f) Tehlikeli atık bertaraf tesisi kurulması için belirlenen yer mücaviralan içinde ise, bu yerin imar planına işlenmesini sağlamakla,


g)Belediye ve mücavir alan sınırları içinde faaliyette bulunan ve tehlikeli atıküreten tüm tesislere inşaat ve işletme ruhsatı verilmesi aşamasında, tehlikeliatıkların bertarafının bu Yönetmelik hükümleri doğrultusunda sağlandığınıntesis sahibi tarafından belgelenmesini sağlamakla,

h)Gerçek ve tüzel kişilerce kurulacak ortak atık bertaraf tesislerininplanlanması, inşaatı ve işletilmesi aşamalarında yapılacak çalışmalarıdesteklemekle,

ilgilitedbirlerin alınmasını sağlar.

Atık üreticisinin yükümlülükleri

Madde 9- Atıküreticisi;

a) Atık üretimini en az düzeye indirecek şekilde gerekli tedbirlerialmakla,

b) Atıkların insan sağlığı ve çevreye yönelik zararlı etkisini, buYönetmelik hükümlerine uygun olarak en aza düşürecek şekilde atık yönetiminisağlamakla, üç yıllık atık yönetim planını bu Yönetmeliğin yürürlüğe giriş tarihindenitibaren altı ay içinde hazırlayarak valilikten onay almakla,

c) Bu Yönetmelik hükümlerine uygun olarak, atıklarını tesislerindegeçici olarak depolaması durumunda valilikten izin almakla,

d) Ürettiği atıklarla ilgili kayıt tutmakla, atığını göndereceğilisanslı geri kazanım yada bertaraf tesisinin istemiş olduğu uluslararası kabulgörmüş standartlara uygun ambalajlama ve etiketleme yapmakla,

e) (Ek 3) ve/veya (EK 7) de (M) işareti ile yer alıp (Ek 6) da belirtilenözellikleri içermediği öne sürülen atıklar için bu atıkların tehlikeliolmadığını akredite laboratuvarlar ve/veya uluslar arası kabul görmüş kuruluşlarca yapılan analizlerle Bakanlığabelgelemekle,


f) Atığın niteliğinin belirlenmesi için yapılan harcamalarıkarşılamakla,

g) (Ek 8) de yer alan atık beyan formunu her yıl ocak ayında bir öncekiyıla ait bilgileri doldurmak, iki ay içinde valiliğe göndermek ve (EK 7) de yeralan atık tanımlama kodunu kullanmakla ve bir yıl boyunca bir nüshasını saklamakla,

h) Atık depolanması veyabertarafının tesis dışında yapılması durumunda; (Ek 9 A-B) deki bilgileriiçeren taşıma formunu doldurmak ve öngörülen prosedüre uymakla,

ı) Atık taşımacılığında mevcut uluslararası standartlara uymakla,

j) Atığı bertaraf tesisinin kabul etmemesi durumunda taşıyıcıyı başkabir tesise göndermekle veya taşıyıcının atığı geri getirmesini ve bertarafınısağlamakla,

k)Bu Yönetmelikteki esaslara uygun olarak atıkların bertaraf edilmesi amacıylabelediyelerle ya da gerçek ve tüzel kişilerle ortak atık bertaraf tesislerikurmak ve gerekli harcamalara katkıda bulunmakla,

l) Atıklarını bu Yönetmelikteki esaslara uygun olarak kendi imkanlarıile veya kurulmuş atık bertaraf tesisinde gerekli harcamaları karşılayarak veyabelediyelerle yada gerçek ve tüzel kişilerle kurulacak ortak atık bertaraf tesislerindebertaraf etmek veya ettirmekle,

m) Atıkların fabrika sınırları içinde tesis ve binalardan uzakta betonsaha üzerine yerleştirilmiş sağlam, sızdırmaz, emniyetli ve uluslararası kabulgörmüş standartlara uygun konteynırlar içerisinde geçici olarak muhafaza etmekle,konteynırların üzerinde tehlikeli atık ibaresine yer vermekle, depolananmaddenin miktarını ve depolama tarihini konteynırlar üzerinde belirtmekle,konteynırların hasar görmesi durumunda atıkları, aynı özellikleri taşıyan başkabir konteynıra aktarmakla, konteynırların devamlı kapalı kalmasını sağlamakla,atıklarını kimyasal reaksiyona girmeyecek şekilde geçici depolamakla,


n) Ayda bin kilograma kadar atık üreten üretici biriktirilen atıkmiktarı altı bin kilogramı geçmemek kaydı ile valilikten izin almaksızın atıklarınıarazisinde en fazla yüz seksen gün geçici depolayabilir. Bu durumda herhangibir tehlike halinde arazide önlem alabilmek için en az bir kişiyi görevlendirmekleve bu kişinin, adını, telefonunu valiliğe bildirmekle,

o) Bu Yönetmelik hükümlerine uygun olarak bertaraf tesislerinegönderilmeden önce kendi atıklarını gerekli önlemleri alarak fiziksel, kimyasalveya biyolojik işlemlerle zararsız hale getirmek, bakiye atık oluşuyor iseuygun şekilde bertaraf tesisine götürmekle veya gönderilmesini sağlamakla,

p) Tesis içinde atıkların toplanması taşınması ve geçici depolanmasıgibi işlemlerden sorumlu olan çalışanların sağlığı ve emniyeti ile ilgili hertürlü tedbiri almakla,

r) Kaza sonucu veya kasti olarak atıkların dökülmesi ve bunun gibiolaylar sunucu meydana gelen kirliliğin önlenmesi amacıyla, atığın türüne bağlıolarak olayın vuku bulduğu andan itibaren en geç bir ay içinde olay yerinineski haline getirilmesi ve tüm harcamaların karşılanmasıyla,

s)Kaza sonucu veya kasti olarak atıkların dökülmesi ve bunun gibi olaylar vuku bulduğunda valiliği bilgilendirmek vekaza tarihi, kaza yeri, atığın tipi ve miktarı, kaza sebebi, atık bertaraf işlemi ve kaza yerinin rehabilitasyonunailişkin bilgileri içeren raporu valiliğe sunmakla,


t)Faaliyetlerine yönelik inşaat ve işletme ruhsatı alınması aşamasında, tehlikeliatıklarının bu Yönetmelik hükümleri doğrultusunda bertarafının sağlandığınıbelgelemekle,

yükümlüdür.

Bertaraf edenin yükümlülükleri

Madde 10-Bertaraf eden;

a) Bertaraf tesislerini bu Yönetmelikte belirlenen standartlara uygunolarak teşkil etmekle ve proje halinde iken ön lisans almakla,

b) Projeye uygun olarak kurulan tesisi işletmek ve kapandıktan sonrakontrollerini yapmak için lisans almakla,

c) Bakanlığın plan değişikliği talep etmesi yada şartlı izin vermesidurumunda bu şartlara uymakla,

d) Personel eğitimini yapmak, acil önlem planlarını hazırlamak, atıkyönetimi ile ilgili işletme kayıtlarını tutmak ve bu kayıtları beş yıl süre iletesiste bulundurmakla,

e) İşletme planını her yıl Bakanlığa sunmakla,

f) Atığın tesise girişinde bertaraf işleminden önce atığın fiziksel vekimyasal analizini yapmakla, atığın taşıma formunda belirtilen atık tanımınauygunluğunu tespit etmekle,

g) Tesisin işletilmesi ile ilgili her bölümün işletme planını yaparakuygulamakla,

h) Tesisin risk taşıyan bölümlerinde çalışan personelin her türlügüvenliğini sağlamak, altı ayda bir sağlık kontrollerini yaptırmak ve bubölümlere izinsiz olarak ve yetkili kişilerin dışında girişleri önlemekle,

ı) Acil önlemlerle ilgili eğitimli personel bulundurmak ve acil durumsöz konusu olduğu zaman Bakanlığa bilgi vermekle,


j) Kabul ettiği atığın taşıma formunu imzalamak ve otuz gün içindeüreticiye göndermekle,

k) Atık taşıma formu ile ilgili olarak üretici ile arasında uyuşmazlıkçıkması halinde, bu uyuşmazlık giderilemezse on beş gün içinde, uyuşmazlığıBakanlığa bildirmekle,

l) Taşıma formu olmaksızın atık kabul etmesi halinde Bakanlığa bilgivermekle,

m) Tesisin işletilmesi ile ilgili Bakanlığın öngördüğü işleri yapmakla,

n)Tesisin kapatılması için kapatma planı yaparak yüz seksen gün öncedenBakanlığa bildirmekle,

o) Tesisin kapatılmasından sonra 37 ve 40 ıncı maddelerde öngörülenişleri yapmakla,

p) Atık üreticisi tarafından bertaraf tesislerine ödenecek atıkbedelini, atık kategorileri ve bertaraf yöntemlerine göre, bertaraf tesisininbulunduğu bölgede yer alan illerin sanayi odaları temsilcileri, sanayiodalarının bulunmadığı illerde ticaret ve sanayi odaları temsilcileri ilebirlikte belirlemekle,

r) Faaliyetleri hakkında atığın tesise kabul tarihi, atığın kaynağı,miktarı, taşınım türü ve bertaraf/geri kazanım yöntemi gibi bilgileri içerenyıllık raporlarını valiliğe göndermek ve5 yıl boyunca saklamakla,

yükümlüdür.

ÜÇÜNCÜBÖLÜM

Taşımaİle İlgili Hükümler

Atıkların taşınması

Madde 11- Atıklarıntaşınması bu iş için lisans almış kişi ve kuruluşlarca taşınan atığınözelliğine uygun araçlarla yapılır. Aynı araçta aynı kap içinde taşınacakatığın kod numarası aynı olmak zorundadır.


Araçlarda taşıma formu bulundurma zorunluluğu

Madde 12-Taşıma işlemi yapılacak araçlarda atık taşıma formu bulundurulması zorunludur.Taşıma Formları atık üreticisitarafından ilgili valilikten temin edilir. (Ek 9-A) ve (Ek 9-B) de yer alanatık taşıma formlarından (A) formu mavi, (B) formu pembe, (C) formu beyaz, (D)formu yeşil, (E) formu sarı renktedir. Atık üreticisi ve taşıyıcı tarafındanülke içi taşımada (Ek 9-A) da yer alan (A), (B), (C), (D) formları, uluslararasıtaşımada ise (Ek 9-B) de yer alan (A), (B), (C), (D), (E) formları doldurulurve valiliğe başvurulur. (A), (C) ve (E) formları iki nüsha olmalıdır.

Buformlardan;

a) (D) formu taşıma başlamadan önce, atık üreticisinde kalır, üreticitarafından valiliğe gönderilir,

b) (A), (B), (C), (E) formları taşıma esnasında bulundurulmak kaydı iletaşıyıcıya verilir,

c) (E) formu uluslararası taşımada, taşıyıcı tarafından gümrük çıkışındaBakanlığa bir nüshası gönderilmek üzere gümrük memuruna teslim edilir,

d) (A) , (B) ve (C) formu taşıyıcı tarafından atık bertaraf tesisisorumlusuna imzalatılarak, (A) ve (B) formları atıkla birlikte teslim edilir.(C) formu ise taşıyıcıda kalır, bir nüshası üreticiye teslim edilir,

e) (A) ve (B) formu atık bertarafından sorumlu kişi veya kuruluştarafından imzalanarak alınır. (A) formunun bir nüshası bertarafçı tarafındannet miktarlar, bertaraf yeri ve tarihi form üzerine doldurulduktan sonraBakanlığa gönderilir,


f) (B) formu net miktarlar, bertaraf yeri ve tarihi form üzerinedoldurulduktan sonra bertaraf eden tarafından üreticiye gönderilir.

Gönderilenve alınan tüm taşıma formları üç yıl süre ile saklanmak ve denetimlerde yetkiliidarelerce istendiğinde hazır bulundurulmak zorundadır.

Atık taşıyıcılarının lisans alma zorunluluğu

Madde 13-Atık taşımak isteyen gerçek ve tüzel kişiler tehlikeli atık taşıma lisansıalmak üzere (EK 18) de yer alan bilgi ve belgelerle , valiliğe başvurmakzorundadır. Lisans, başvuran firmaya ve araca verilir. Lisans alan firma11/7/1993 tarihli ve 21634 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan TehlikeliKimyasallar Yönetmeliğinin (Ek 4) de yer alan tehlikeli atık işaretleriniaraçlarında kullanmak zorundadır. Bu hükümler sadece kara taşıtları içingeçerlidir. Deniz, hava ve demiryolu taşımacılığı için bu amaçla uygulananulusal ve uluslar arası kabul görmüş taşımacılık kuralları uygulanır. Taşımanınkarayolu ile yapılması halinde, 10/7/2003 tarihli ve 4925 sayılı Karayolu Taşıma Kanunundatehlikeli maddelerin karayoluyla taşınmasına ilişkin hususlar doğrultusunda,ilgili valilikten alınacak taşıma lisansının yanı sıra, şehirler arası taşımafaaliyetlerinde bulunacak gerçek ve tüzel kişilerin Karayolu Taşıma Kanunuuyarınca Ulaştırma Bakanlığından yetki belgesi almak zorundadır. Lisans üç yıliçin geçerlidir ve bu süre sonunda yenilenmesi gerekir. Lisans alan ancaktaşımacılıkta öngörülen standartlara uymayan firmaların lisansları valilikçeiptal edilir.


Lisanslı araçla taşıma muafiyeti

Madde 14- Kullanılmış lastikler ile (Ek7) de 09 01 Fotoğraf Endüstrisi Atıklarıbaşlığı altında yer alan gümüş içerensabitleştirme banyolarının ve bu Yönetmelik kapsamında olan ancak toplamı ellikilogramı geçmeyen atıkların taşınmasında bu Yönetmeliğin 11, 12, ve 13 üncümadde hükümleri uygulanmaz.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Atıkların GeriKazanımı ve Bertarafına İlişkin Hükümler

Madde 15- Atıklarıngeri kazanılması ve tekrar kullanılması esastır. Atıkların alternatif hammaddeolarak kullanılmalarına ilişkin teknik ve idari hususlar Bakanlık tarafındançıkarılacak tebliğ ile belirlenir.

Atıklarıngeri kazanılmasının ve tekrar kullanılmasının mümkün olmadığı durumlardaatıklar, çevre ve insan sağlığına zarar vermeden bertaraf edilir. Bertarafsistemleri (Ek 5) deki tehlikeli kabul edilen atıkların özelliklerine ve uygunteknolojilere göre seçilir. (Ek 2) deverilen tüm bertaraf ve geri kazanımişlemlerini gerçekleştirmek isteyen gerçek ve tüzel kişiler Bakanlıktan önlisans ve lisans almakla yükümlüdür.

BuYönetmelik hükümlerine uygun şekildekurulmuş nihai bertaraf tesisleri kurulduğu zaman meskun mahal dışında ise vemeskun mahale mesafesi bin metreden fazla ise, valilik/ belediye tarafından imar planlarında değişiklik yaparken meskunmahale olan mesafeyi dikkate almakla yükümlüdür. Ancak ömrü dolmuş tesisleriçin bu sınır geçerli değildir.


Geri kazanım

Madde 16-Atıklarınekonomiye katkı sağlamak ve nihai bertarafsa gidecek atık miktarınınazaltılmasıamacıyla geri kazanılmasıesastır. Atıkların geri kazanımında (Ek 2-B) de verilen işlemlerden herhangibiri uygulanır. Tehlikeli atık geri kazanım işleminden sonra elde edilenikincil hammaddenin ürün niteliğinde olduğunun akredite laboratuvarlar ve/veyauluslar arası kabul görmüş kuruluşlarcayapılan analizlerle belgelenmesi zorunludur.Geri kazanım işlemi sonucundabakiye atık oluşuyor ise, bu Yönetmelik hükümlerine uygun şekilde bertarafısağlanmalıdır.

Fiziksel, kimyasal ve biyolojik ön işlemler

Madde 17-Atıklar, değerlendirilmesi, düzenli depolanabilmesi veya çevreye olanzararlarının en aza indirilmesi için fiziksel, kimyasal veya biyolojikişlemlere tabi tutulurlar. Tehlikeli atığın bu işlemler sonucunda inert halegetirildiğinin veya (EK 5) te verilen tehlikeli kabul edilen atıklarınözelliklerini taşımadığının veya (Ek 11-A) ya göre tehlikesiz atık olarakdepolanabilirliğinin belgelenmesi zorunludur. Bu işlemler sonucunda bakiye atıkoluşuyor ise, bu Yönetmelik hükümlerine uygun şekilde bertarafı sağlanmalıdır.

Madde 18- Pompalanabilir nitelikteki sıvı atıklar jeolojik vehidrojeolojik açıdan uygunolankuyulara, tuz kayaçlarına veya doğal olarak bulunan boşluklara enjeksiyonişlemi ile bertaraf edilebilir. Bu yöntem ile atığı bertaraf etmek isteyengerçek ve/veya tüzel kişiler alanın uygunluğunun belirlenmesi veya tespitiamacıyla fizibilite raporu hazırlatıp Bakanlığa sunmak ve izin almaklayükümlüdür. Derine enjeksiyon işlemine ilişkin hususlar Bakanlıkça çıkarılacaktebliğ ile belirlenir.


Madde 19- Terkedilmişkapalı maden ocaklarında atıkların konteynırlar içinde depolanması mümkündür.Bu yöntem ile atığı bertaraf etmek isteyen gerçek ve/veya tüzel kişiler ocağınuygunluğunun belirlenmesi veya tespiti amacıyla üniversite , kurum/ kuruluşafizibilite raporu hazırlatıp Bakanlığa sunmak ve izin almakla yükümlüdür.Sürekli depolama işlemine ilişkinhususlar Bakanlıkça çıkarılacak tebliğ ile belirlenir.

Madde 20- (EK7) de yer alan tehlikeli atıkların yakılması sırasında uyulması gereken esaslarve limit değerler:

a) Tesislerde yanma odasına bağlı bir son yanma bölümünün bulunması,yakma fırınındaki ilk bölme sıcaklığının en az 900 °C de tutulması, sıcaklığınsürekli kaydedilerek kontrol edilmesi, son yanma bölümünde ek bir brülörünbulunması, sıcaklık alt sınırın altına düşünce brülörün otomatik olarak devreyegirmesi, bu bölümde en düşük yakma sıcaklığının 850°C, %1'den fazla halojenliorganik içeren maddelerde ise 1100 °C ve alıkoyma süresinin en az iki saniyeolması zorunludur. Bu brülörler, yakıcının çalışmaya başlatılması veyadurdurulması sırasında yakıcı sıcaklığının düşmesinin neden olacağı tam olmayanyanmayı önlemek amacıyla kullanılır.

Yakma tesisinde;

1) Sistemin işletmeye alınmasında gerekli minimum yakıcı odasısıcaklığına erişinceye kadar,

2) İstenen minimum yakıcı sıcaklığı elde edilinceye kadar,


3) Yakıcıdan çıkan emisyonların, emisyon limit değerleri altındatutulması için kullanılan ekipmanlarda bir arıza meydana geldiği zaman,

tehlikeli atık beslemesini durdurmak için bir sistemin olmasızorunludur.

Tehlikeli atıkların yakıldığı tesisler, mümkün olduğunca tam yanmanınsağlanabileceği şekilde işletilmelidir. Bunu sağlamak için bazen uyguntekniklerle atık ön işlemlerinin uygulanması gerekebilir. Yakma tesislerindenoluşan ısı mümkün olduğunca geri kazanılmalıdır.

b) Yakma tesisinde işletme sırasında yanma gazındaki Karbon monoksit(CO) için aşağıda verilen limit değerler aşılmaz.

1) Yanma gazında günlük ortalama değer olarak; 50 mg/m3,

2) Yanma gazında 10 dakikalık ortalama değerler olarak alınan tümölçümlerin en az % 95'inde; 150 mg/m3,

3) Yanma gazında herhangi bir 24 saat zaman aralığı içinde yarım saatlikortalama değerler olarak alınan tüm ölçümlerde; 100 mg/m3.

c)Yakma tesisleri, baca gazlarında aşağıdaki emisyon limitlerinigeçmeyecek şekilde tasarlanır, donatılır ve işletilir. Yanma gazları kontrollübir şekilde baca yardımıyla atmosfere atılır. Tesisin baca yüksekliği,7/10/2004 tarihli ve 25606 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan EndüstriyelKaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliğigöre tasarlanır ve uygulanır. Yakma tesisleri baca gazlarındaaşağıdaki emisyon limit değerleri aşılmaz.

1) Günlük ortalama değerler:


Toplam toz 10mg/m3

Toplam organik karbonla ifade edilen

gaz ve buharlı organik maddeler 10mg/m3

Hidrojen Klorür (HCl) 10mg/m3

Hidrojen Florür (HF) 1mg/m3

Kükürt dioksit (SO2) 50mg/m3

Azot monoksit ve azot dioksit (NO2)olarak 200 mg/m3

2) Yarım saatlik ortalama değerler:

Toplam toz 30mg/m3

Toplam organik karbonla ifade edilen

gaz ve buhar halinde organikmaddeler 20mg/m3

Hidrojen Klorür (HCI) 60mg/m3

Hidrojen Florür (HF) 4mg/m3

Kükürt dioksit SO2 200mg/m3

Azot monoksit ve azot dioksit

(NO2olarak) 400mg/m3

3) Minimum yarım saatlik ve maksimum sekiz saatlik bir örneklemesürecinde tüm ortalama değerler:

Kadmiyum ve bileşikleri (Cd olarak)

Talyum ve bileşikleri (TI olarak) Toplam 0.05 mg/Nm3

Cıva ve bileşikleri (Hg olarak) Toplam 0.05 mg/m3

Antimon ve bileşikleri (Sb olarak)

Arsenik ve bileşikleri (As olarak)

Kurşun ve bileşikleri (Pb olarak)

Krom ve bileşikleri (Cr olarak)

Kobalt ve bileşikleri (Co olarak) Toplam 0.5 mg/ m3

Bakır ve bileşikleri (Cu olarak)

Mangan ve bileşikleri (Mn olarak)

Nikel ve bileşikleri (Ni olarak)

Vanadyum ve bileşikleri (V olarak)

Kalay ve bileşikleri (Sn olarak)

Aşağıdakiemisyonların sürekli ölçümleri yapılacaktır:

Toplam toz

Karbonmonoksit (CO)

HidrojenFlorür (HF)

HidrojenKlorür (HCL)


Oksijen,basınç ve sıcaklık

Bu ortalama değerler,ilgili ağır metal emisyonlarının gaz ve buhar şeklinde olanlarıyla berabermetal bileşiklerini de kapsamaktadır. Ölçümlerle ilgili teknikler (EK 15) deverilmektedir.

d) Dioksinve furan emisyonları en ileri tekniklerle azaltılır. Minimum altı saat vemaksimum sekiz saatlik örnekleme süresinde ölçülen tüm ortalama değerler 0.1ng/m3limit değerini aşmamalıdır.

Bu limitdeğer dioksin ve furan izomerleri konsantrasyonlarının toplamı olarak tarifedilir ve bu toplam (EK 16) da belirtildiği şekilde hesaplanır.

Baca gazıölçümlerinin (b), (c) ve (d) bentlerindeki emisyon limit değerlerineuygunluğunu karşılaştırmak için ölçüm sonuçları; sıcaklık 273 °K, basınç 101,3kPa, % 11 oksijen ve kuru gaza göre standartlaştırılır.

Deneme yakması

Madde 21- Biratık yakma tesisinin işleticisi lisans almadan önce, tesiste yakılacak atığıanaliz etmek ve atık besleme hızına bağlı olarak ortaya çıkacak emisyonların veatık suların ilgili standartları sağladığını ispat etmek amacıyla denemeyakması yapmakla yükümlüdür.

Tesisişleticisi deneme yakmasına başlamadan önce, deneme yakması planını hazırlar veBakanlık onayına sunar. Deneme yakması, deneme yakması planı Bakanlıkçaonaylanmadan başlatılamaz.

Bakanlıkçaonaylanan deneme yakması planı doğrultusunda ilgili yönetmeliklerde yer alanstandartlar ve esaslara uyulduğunun ispatı amacıyla Bakanlık temsilcilerininkatılımı ile deneme yakması gerçekleştirilir. Yapılan deneme yakması sonundabir rapor hazırlanarak onaylanmak üzere Bakanlığa gönderilir. Farklıözelliklerdeki atıkların bertarafının yapılacağı ticari yakma tesisleri içindeneme yakmasında, yüksek klor bileşeni, yüksek kül bileşeni, en düşük yanmaısısı gibi en olumsuz koşullar esas alınır.


Denemeyakması planı ve raporu Bakanlıkça oluşturulacak teknik komisyon tarafındandeğerlendirilir.Ancak Bakanlık tarafından uygun kriterlere sahip olduğu tespitedilen atıkların, ticari atık yakma tesisleri dışında, gereken yakmasıcaklığına haiz tesislerde, ek yakıt yada alternatif yakıt olarakkullanılmasının talep edilmesi durumunda, bu tesisler için hazırlanacak denemeyakması planları ve raporları Bakanlık tarafından değerlendirilir. Butesislerde atıkların alternatif veya ek yakıt olarak kullanılmalarına ilişkinteknik ve idari hususlar Bakanlık tarafından çıkarılacak tebliğ ile belirlenir.

Yakmatesislerinde kapasite artırılması veya izin alınan atıkların haricinde atıkyakılması söz konusu olduğunda yeni bir deneme yakması yapılması ve denemeyakması raporunun hazırlanarak Bakanlık onayına sunulması zorunludur.

Düzenli depo tesisleri

Madde 22-Depolama işlemi sırasında alınan önlemlerin yeterli olduğu veya atığın özelliğisebebi ile depolama işleminde çevrenin olumsuz yönde etkilenmeyeceğinin ispatedilmesi hallerinde, atıklar depolanabilir veya bu amaçla depo tesisikurulmasına izin verilebilir. Bu durumda da (Ek 11-A) da belirtilen sınırdeğerler aşılamaz. (Ek 11-A) da belirtilen çeşitli parametrelerin sınırdeğerlerinin sağlanmaması halinde atıklar, fiziksel, kimyasal veya biyolojikişlemlere tabi tutulduktan ve (Ek 11-A) da belirtilen değerler sağlandıktan sonra düzenli depo tesisindedepolanır. Depo tesisine gidecek olan atıkların % 65'den fazla su içermesiyasaktır.


Tehlikeli atıklar evsel katı atıklardan ayrıolarak işleme tabi tutulur ve depolanır.

Tek tür atık depo tesisleri

Madde 23 -Ön işlemerağmen (Ek 11-A) da belirtilen depolanabilme kriterlerini sağlamayan tek biratık türü veya birbirine yakın özellikteki atıklar özel depo tesisindedepolanabilir. Bu durumda, atığın çeşidine bağlı olarak, Bakanlık, depotesisleri için istenen asgari şartların yanında başka şartlar istemeyeyetkilidir.

BEŞİNCİ BÖLÜM

Ara Depolama veArıtım Tesisleri ile İlgili Hükümler

Ara depolama tesisleri

Madde 24 -Nihai bertaraf veya geri kazanım için uygun yer bulunamaması durumunda ya dabertaraf / geri kazanım tesislerine ulaştırılmadan önce atık miktarının yeterlikapasiteye ulaşması amacıyla atıklar ara depolarda depolanabilir. Bu depolardabekleme süresi bir yılı aşamaz. Ancak bu süre zorunlu hallerde Bakanlık izniile uzatılabilir. Ara depolama tesisleri için Bakanlıktan ön lisans ve lisansalınması zorunludur. Ara depolama tesisi kurmak isteyen gerçek ve tüzelkişiler, ( Ek 13) de yer alan bilgi ,belgeler ve diğer dokümanlarla birlikteBakanlığa başvurur.

Ara depolamave işleme tesislerinde;

a) Giriş, depolama ve çalışma kısımları,

b) Yangın söndürme sistemleri,

c) Boruların, hazne ve kapların temizlenmesi için temizleme sistemleri,

d) Taşan ve dökülen atıkların toplanması için yeterli absorban,nötralizan,


bulunur.

Herhangi birkaza halinde derhal müdahale edilebilmesi için atık taşıyan borular iledepolama konteynırlarının yer üstüne tesisi zorunludur. Kirli su kaçağınınmümkün olduğu tesis bölgelerinde, kirli suyun yer altına sızmaması veetrafındaki toprakları kirletmemesi için gerekli sızdırmazlık tedbirlerialınır.

Bölgedenatılan yıkama ve benzeri atık sular ayrı olarak toplanır ve 31/12/2004 tarihlive 25687 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliğindeyer alan sınır değerlere uygun şekilde arıtılır. Bu tür arıtma tesislerindeüretilen arıtma katıları ve çamurları bu Yönetmelik kapsamında bertaraf edilir.

Ara depolamatesisi dizaynınailişkin hususlarBakanlıkça çıkarılacak tebliğ ile belirlenir.

Atıkların tesis içinde taşınması

Madde 25-Katı veya sıvı haldeki atıklar için atığın ve işletmenin özelliğine göre uygunkonteynır ve taşıma şekilleri işletmeler tarafından belirlenir.

Kaplarınüzerine atığın çeşidi, kaynağı, miktarı ve depolama tarihi ile ilgili bilgileraçık olarak yazılır.

Tesis içinde alınacak güvenlik önlemleri

Madde 26-İşleme tabi tutulacak veya geçici olarak depolanacak atıklar, özel yerlerde kapveya hazneler içinde; uygulanacak fiziksel, kimyasal, biyolojik işlemler veyakma işlemlerine göre ayrı ayrı ve birbiri ile kimyasal reaksiyona girmeyecekşekilde atık kod numarasına göre depolanır.


Ara depoveya işleme tesislerinin bekletme haznelerinin çürümelere ve aşınmalaradayanıklı olması ve gerekli emniyet ve kontrol sistemlerini ihtiva etmesizorunludur.

ALTINCIBÖLÜM

BertarafTesislerine Lisans Verilmesi ile İlgili Hükümler

Bertaraf tesislerine ön lisans verilmesi

Madde 27-Atık bertaraf tesisi kurmak isteyen gerçek ve tüzel kişiler, kuracaklarıtesisle ilgili her türlü plan, proje, rapor, teknik veri, açıklamalar ve diğerdokümanlarla birlikte Bakanlığa başvurur.

Bubaşvurularda;

a) Çevresel etki değerlendirmesi olumlu belgesi veya çevresel etkideğerlendirmesi gerekli değildir kararının,

b) Tesisin kanun, yönetmelik ve diğer hukuki ve teknik düzenlemelerde istenenşartları yerine getirebileceğini gösterir fizibilite raporunun,

c) Planlanan tesise ait uygulama ölçeğinde her türlü mühendislik projeve raporlarının,

d) (Ek 13) de belirtilen bilgi ve belgelerin,

bulunmasızorunludur.

Bakanlıkprojeleri inceler, uygun gördüğü takdirde ön lisans verir. Ancak, ön lisansprojeye verildiğinden, ön lisans ile faaliyete başlanamaz ve hiçbir şekildeatık alımı yapılamaz.

Bertaraf tesislerine geçici izin ve lisans verilmesi

Madde 28-Atık bertaraf tesisi kurmak, işletmek ve kontrolünü yapmak isteyen gerçek vetüzel kişiler Bakanlıktan lisans almak zorundadır. Atık bertaraf tesislerinelisans verilmesi aşamasında (Ek 14) de verilen bilgi ve belgeler talep edilir.Bertaraf tesisinde, birden fazla ünitenin olması halinde, farklı birimler içinayrı ayrı lisans alınır. Birbirini tamamlayan ve benzer teknoloji kullanankompleks tesis üniteleri, lisans alma açısından tek ünite sayılır.


Atıkbertaraf tesisi işletmecisi Bakanlığa lisans başvurusu yaptığında işletmeesnasında bu Yönetmelik esaslarına uygun olarak çalıştığını belgelemek amacıylaBakanlıkça belirlenecek bir süre için tesise geçici çalışma izni verilir. Tesisbu izin süresince Bakanlığın denetimi altında faaliyet gösterir. Bu izin biryılı geçmeyecek şekilde uygulanır. Tesisin geçici çalışma izni süresince önlisansta belirtilen işletme şartlarını sağlayamaması durumunda, durumdüzeltilinceye kadar tesisin faaliyeti durdurulur.

Ön lisansverilen tesisin, projesi ve şartnamesine uygun olarak yapıldığının Bakanlık koordinasyonundaoluşturulacak komisyonca yerinde tespit edilmesi, işletme planınındeğerlendirilip uygunluğunun tespit edilmesi ve geçici çalışma izni süresindetesisin işletme koşullarını sağlayabildiğine karar verilmesi halinde Bakanlıkçatesise işletme lisansı verilir. Bulisans üç yıl süre ile geçerlidir, gerekli durumlarda uzatılabilir veya şartlıverilir. Lisans devredilecek ise, Bakanlığa başvurulur ve idari izinleryenilenir.

Geçici çalışmaizni veya işletme lisansı almış olan bertaraf tesisleri işletmecileri tesisinişletme koşulları, tesisle ilgili ölçümler ve mevzuata uygun çalıştığınailişkin bilgi ve belgeleri içeren raporları Bakanlığın belirleyeceği periyotlarda Bakanlığa sunmakla yükümlüdür.

Lisans iptali

Madde 29-Bakanlıkça yapılan denetimlerde, tesisin lisansa uygun olarakçalıştırılmadığının, mevzuatta istenen şartların sağlanmadığının, tesisleilgili ölçümlerin düzenli olarak yapılmadığının veya kaydedilmediğinin tespitedilmesi halinde, işletmeciye, tespit edilen aksaklıkların düzeltilmesi içinaksaklığın önemine ve kaynağına göre bir ay ile bir yıl arasında süre verilir.Bu süre sonunda yapılan kontrollerde aksaklığın devam ettiği tespit edilirsetesisin faaliyeti geçici olarak durdurulur veya lisansı iptal edilir.


Bertaraf tesislerine inşaat ruhsatı verilmesi

Madde 30- Atıkbertaraf tesislerine inşaat ruhsatı vermeye;

a) Belediye hudutları ve mücavir alan sınırları dışında kalan yerlerdemahallin en büyük mülki amiri,

b) Belediye hudutları ve mücavir alan sınırları içindeki yerlerdebelediyeler, Büyükşehir belediyesi olan yerlerde Büyükşehir belediyeleri,

yetkilidir.

Bertaraftesisine işletme ruhsatı verilmesi için Bakanlığın uygun görüşünün alınmasızorunludur.

YEDİNCİBÖLÜM

DüzenliDepolama Tesisleri İnşaatı ve İşletilmesi

Yer seçimi

Madde 31-Düzenli depolama tesisleri, karstik bölgelerde, içme, kullanma ve sulama suyutemin edilen veya edilecek olan yeraltı suları koruma bölgelerinde, taşkınriskinin yüksek olduğu bölgelerde, birinci sınıf tarım arazileri, özel çevrekoruma alanları ve milli parklarda kurulmaz, kurulmasına ve işletilmesine izinverilmez.

Depolama tesislerinin yer seçiminde, seçilecek yerinjeolojik, hidrolojik, jeoteknik özellikleri, yeraltı su seviyesi ve yeraltısuyu akış yönleri, mevcut ve planlanan meskun mahal ile diğer yapılaşmalar,akaryakıt, gaz ve içme-kullanma suyu naklinde kullanılan boru hatları, depremkuşakları ve tektonik koruma bölgeleri ile diğer zemin hareketleri, topraközellikleri ve kullanım durumu, hakim rüzgar yönü, trafik durumu dikkatealınır. Depolama alanında gerilim hatları bulunamaz. Depolama tesislerinin enyakın meskun mahale mesafesi bin metreden az olamaz. Depolama tesisi yeriseçiminde yer altı suyu akış yönü dikkate alınır.


Depo zemini

Madde 32-Depolama tesisinin oturacağı zemin doğal olarak sıkışmış ve kalınlığı en az üçmetre ve kompresibilitesi (Dpr) % 95'den büyük olmak zorundadır ve maksimum yeraltı su seviyesine mesafesi beş metredenaz olamaz.

Uzun süreli çevre emniyeti

Madde 33-Depolama tesislerinin bulunduğu alanlar depo hizmet süresini doldurduktan sonrayirmi yıl süre ile denetlenir ve en az elli yıl süre ile iskana açılamaz.

Depo tabanının teşkili

Madde 34- Depotabanı, sızıntı suyunun yeraltı suyuna karışmasını önleyecek şekildedüzenlenir. Bunun için mineral sızdırmazlık tabakası (kil) ile plastik geçirimsizlik tabakası birliktekullanılır. Bu malzemelerle eşit düzeyde geçirimsizliği sağlayacak diğermalzemeler de bu amaçla kullanılabilir. Bu tabanı oluşturulurken geçirimlilikkatsayısı (permeabilitesi) k≤1x10-9m/sn. ve kalınlığı en az 5metre olan kil'e eşdeğer geçirimlilik sağlanması gerekmektedir. Mineralsızdırmazlık tabakası ile kullanılacak diğer yapay geçirimsizlik malzemelerininyeterli teknik kriterlere ve spesifikasyonlara haiz olduğunun ulusal ve uluslararası standartlara (CE, ISO; DIN,TSE ve benzeri) göre uygun olduğunun ön lisanssürecinde Bakanlığa belgelenmesi zorunludur.

Teşkiledilecek taban için örnek olarak (Ek 12-A) da şematik kesit verilmiştir. Buörneğe göre tabii zemin üzerine yerleştirilen malzeme kil ise sızdırmazlıktabakasının kalınlığı en az 0.90 metredir. Bu tabaka en fazla 0.30 metre üçtabaka halinde sıkıştırılarak döşenir. Bu tabakanın üstüne serilen plastikgeçirimsizlik tabaka kalınlığı (HDPE) en az0.25 cm.dir. Plastik tabakanın korunması ince kum ve benzeribir malzeme ile sağlanır. Bu koruyucu kalınlığı en az 0.10 metredir. Depotabanına balık sırtı şeklinde bir form verilir ve tabanın boyuna eğimi % 3'den,enine eğimi de % 1'den küçük olamaz.


Dren sistemi teşkili

Madde 35-Atık deposunda oluşan sızıntı suları, geçirimsiz tabaka üzerine döşenen drenajsistemi ile uzaklaştırılır. Nihai geçirimlilik katsayısı k=1.10-4m/s' den küçük olamaz. Depo tabanında yeteri kadar dren borusu, anatoplayıcılar ve bacalar bulunmalıdır.

Toplanansızıntı suyu, 31/12/2004 tarihli ve 25687 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan SuKirliliği Kontrol Yönetmeliğinde öngörülen deşarj limitlerini sağlayacakşekilde arıtılır.

Depo tesislerine dolgu yapılması

Madde 36-Depo gövdesinde depolanacak atıkların ve çıkan sızıntı sularının birbiri ileçevreye ve ortama zarar verecek reaksiyon meydana getirmemesi ve dolgularınbunu temin edecek şekilde yapılması esastır. Bunun için bazik ve asidikreaksiyon gösteren atıkların ayrı hücrelere depolanması ve sızıntı sularınınayrı ayrı toplanması zorunludur.

Atıkhücrelerinin üzeri bir örtü malzemesi ile kaplanır, dolgu süresince girebilecekyağmur suyu miktarını azaltacak önlemler alınır ve depo sahasının yağmur suyuile dolması önlenir. Hücre, atık ile ilk seferde dolmaz ise, ara örtü olarakkil ve plastik örtü ile örtülerek, benzer türden atıklarla depolanacak şekildehazırlanır. Dolgu çalışmaları sırasında, şev stabilitesini ve araçlarlamakinelerin kolayca manevra yapabilmelerini sağlamak için atığın oluşturduğueğim 1/3 olacak şekilde yapılır. Atığı getiren araçların geçişleri drenajsistemine zarar vermeyecek şekilde planlanır.


Koku ve tozçıkaran atıkların çevreyi olumsuz yönde etkilemesini önleyecek şekilde önlemleralınır.

Depo tesisiişletmecileri, depo tabanının işlevini yapıp yapmadığını, yüzey ve sızıntısuyunun miktar ve özelliklerindeki değişimleri, depo gövdesi içindeki sıcaklıkdeğişimlerini ve gövdedeki oturmayı devamlı olarak ölçer. Bu konuda hangikriterlerin hangi aralıkla ölçüleceği ve ölçüm yöntemleri belirlenerek, işletmeplanı ile birlikte Bakanlığa lisans başvurusu sırasında sunulur. Bakanlıklisans değerlendirmesi sırasında projede bu yönde değişiklik yapabilir, kabuledebilir veya kısmen kaldırabilir.

Yıllıkişletme raporlarında bu ölçümler ayrıntılı olarak bulunmak ve istendiğindeişletmeciler tarafından Bakanlığa sunulmak zorundadır.

Depo tesisi üst örtüsünün teşkili

Madde 37- Depotesisine dolgu işlemi tamamlandıktan sonra, dolgu üst depo gövdesi yüzeysel sugirmeyecek şekilde sızdırmaz hale getirilir. (Ek 12-B) de yer alan tabakalarınözellikleri aşağıda belirtilmiştir;

a) Atık üstündeki ilk örtü tabakası homojen ve kohezyonsuz zemindenteşkil edilir ve tabaka kalınlığı 0.5 metre den az olamaz,

b) Depo gövdesinden gaz çıkışı söz konusu ise gaz dren sistemleriyerleştirilir,

c)Sızdırmazlık temini için mineral sızdırmazlık tabakası (kil) ile plastik geçirimsizlik tabakası birliktekullanılır. Bu malzemelerle eşit düzeyde geçirimsizliği sağlayacak diğermalzemeler de bu amaçla kullanılabilir. Bu tabanın geçirimlilik katsayısı(permeabilitesi) k═1x10-9m/s' den büyük olamaz. Mineralsızdırmazlık tabakası ile kullanılacak diğer yapay geçirimsizlik malzemelerininyeterli teknik kriterlere ve spesifikasyonlara haiz olduğunun ulusal ve uluslararası standartlara (CE, ISO; DIN,TSE ve benzeri) göre uygun olduğunun ön lisanssürecinde Bakanlığa belgelenmesi zorunludur.


d) Drenaj tabakası geçirimlilik katsayısı k=1x10-4m/s'denküçük olamaz,

e) Depo üst yüzeyinin nihai eğiminin en az % 5 ve eğer plastik tabakaüzerinde sürtünmeyi artırıcı ilave özellikte maddeler yoksa en fazla % 15olması zorunludur,

f) Sızdırmaz tabaka üstüne serilen tarım toprağı bitki çeşidine bağlıolarak değişmekle birlikte, kalınlığı bir metreden az olamaz,

g) Tarım toprağında erozyonu önlemek için gerekli önlemler alınır,

h) Kapatılan sahanın civarında yeterli sayıda açılan izleme kuyuları ilegaz ve sızıntı suyu ölçümleri aylıkperiyotlarla yapılır. Kayıtlar muhafaza edilir.

Atık kabulü

Madde 38- Depotesisinde uygun bir kayıt tutma, laboratuvar, veri toplama, işletme ünitesibulunur. Sahaya atık getiren bütün araçların taşıma formları ve atıklarınınanaliz sertifikaları, gerektiğinde yeniden analiz yapılarak atık kodnumaralarına göre kontrol edilir. Hangi atığın hangi hücreye depolanacağı atıktaşıma formlarının üzerine yazılır. Kayıt belgelerine atık niteliği de işlenir.

Düzenli depo tesislerinin işletilmesi

Madde 39- Depotesislerine gelen atıkların kontrolünde;

a) Atıkların depo tesislerinde depolanabilmesi için (Ek 11-A) dabelirtilen depolanabilme şartları aranır. Bu sınır değerleri aşan atıklar önişleme tabi tutulduktan sonra depolanır. Ön işleme rağmen bu değerlerisağlayamayan atıklar tek tür atık depo tesisinde depolanır.


Bu atıklarınanalizi (Ek 11-B) de yer alan TS, DIN ve ISO standartlarına göre yapılır.Depolama tesisinin işletmesi, bertarafçı tarafından hazırlanan işletme planınagöre yürütülür. Atık bertarafçısı, tesisteki her bir ünite için ilgili işletmeplanını, tesisin işletmeye geçebilmesi için Bakanlığa sunar ve uygun görüldüğütakdirde lisans verilir. İşletme planında önerilen bir değişiklik uygulanmadanönce Bakanlığın onayına sunulur.

b) İşletme planında aşağıdaki hususlar yer alır;

1) Tesiste işletme planının uygulanmasından sorumlupersonelin adı, soyadı, görevi, unvanı,

2) Tesise kabul edilecek atıkların türü ve bertaraf kapasitesi,

3) Atıklara uygulanacak ön işlemler ve bertaraf metotları,

4) Atık taşıyan araçların park edileceği, yükleneceği ve boşaltılacağısahalar ile ilgili bilgiler,

5) Acil durum planları, ilgili sorumlu personel,

6) Tesisin çalışma saatleri.

c) Atık depo alanında aşağıdaki hususlara uyulur;

1) Çalışanlar baret ve tabanı takviyeli ayakkabı giyer,

2) Tesis çalışırken her ay, kapandıktan sonra altı ayda bir izlemekuyularından ölçüm yapılır,

3) Depo sahasındaki araçların tekerlekleri, yıkama banyosundangeçirilir.

Bertaraf tesisinin kapatılması

Madde 40-Bertaraf eden, tesisin kapatılmasından en az yüz seksen gün önce;

a) Tesisinin kapatılması ile ilgili fizibilite etüdünü,


b) Atıkların, sızıntı sularının yağmur sularına ve yeraltı sularınave/veya atmosfere olası karışımını kontrol eden ölçüm izleme sistemine ilişkinplanını,

c) Tesiste yer alan ünitelerin her birinin ne şekilde kapanacağı ileilgili planını,

d) Tesisin aktif olduğu süre boyunca saha içinde bulunan atıklarınenvanterini,

e) Tesiste kalan atıkların, analiz, taşıma ve bertaraflarına ilişkin tümmetotların ve kapatmada kullanılacak yöntemlerin ayrıntılı tanımı veuygulanabilir planlarını,

f) Araç ve malzemenin temizlenmesi, topraktan alınan numuneler ve testmetotlarına ilişkin raporları,

g) Atıklarla kirlenmiş malzemelerin bertaraflarına yönelik planları,

Bakanlığasunar.

Bertarafeden, Bakanlıktan kapatma planı onayı almadan ve kapatma sonrası gereken çevrekoruma işlemlerini gerçekleştireceğine dair taahhütname vermeden tesisikapatamaz. Kapatma işleminden sonra bertaraf edenin sorumluluğu devam eder,ölçüm izlemeye ilişkin raporlarını yirmi yıl süreyle her yıl sonunda Bakanlığailetir.

SEKİZİNCİBÖLÜM

AtıklarınSınırlar ötesi Taşınımı

Atıkların ithali

Madde 41-Atıkların, serbest bölgeler dahil Türkiye Cumhuriyeti Gümrük Bölgesine girişiyasaktır. Ancak, sektör itibari ile ekonomik değere haiz atıkların ithalizinleri yayımlanacak tebliğler doğrultusunda verilir.

Serbestbölgelerdeki faaliyetler sonucu ortaya çıkan atıkların geri kazanılması ve/veyabertarafı amacıyla bölgede uygun tesis bulunmaması durumunda atık üreticisifirmanın talebi üzerine serbest bölge müdürlüğü başkanlığında valilik, gümrük,gümrük muhafaza müdürlüğü işletici veya bölge kurucu ve işleticisi ve atıküreticisi firma temsilcilerinden oluşan bir komisyonun uygun görüşünü müteakipserbest bölge müdürlüğünce Bakanlıktan alınacak onaya istinaden bu atıklarbölgeden çıkarılır.


Komisyonaaşağıda belirtilen bilgi ve belgeler sunulacaktır.

a) Atıklarınserbest bölge içindeki bir üretim ve/veya tüketim faaliyeti sonucu ortayaçıktığına ilişkin belge,

b) Atığıoluşturan faaliyetin türü, atık tür ve miktarı,

c) Atıklarıngeri kazanımı veya bertarafı amacıyla gönderilecek olan tesisten alınacak valilikonaylı atık kabul yazısı,

d) Bakanlıkgerekli gördüğü takdirde ilave teknik bilgi ve belgeler isteyebilir.

Kullanılmışlastiklerin karkas niteliğinde olanları Dahilde İşleme Rejimi kapsamında sadeceBakanlıktan lisans almış işletmeler tarafından geri kazanımı amacıyla ülkemizegirişinde bu madde hükümleri uygulanmaz.

Atıkların ihracı

Madde 42-Atıklar;

a) Ülkemizde atıkların bertarafı için gerekli teknik kapasiteye sahiptesislerin bulunmaması halinde,

b) Söz konusu atıkları ithalatçı devletin yetkili otoritesinin kabuletmesi durumunda,

ihraçedilebilir.

Bu durumda,atıkların sınırlar ötesi taşınımına izin verilmeden önce transit devletlerin veatığı ithal edecek devletin yazılı onayları Bakanlıkça alınır.

Bilgi verme yükümlülüğü

Madde 43-İhraç edilecek atıklar için (Ek 10) da yer alan bildirim formu iki nüshahalinde ihracatçı firma tarafından doldurularak Bakanlığa iletilir. Bakanlıkça,bildirim formunun ithalatçı devletin ve transit devletlerin yetkili makamlarınagönderildiği tarihten itibaren altmış gün içinde yazılı onay verilmezse ihracatişlemi başlatılamaz.


Transit devlete bildirim yükümlülüğü

Madde 44-Ülkemizin transit devlet olması halinde, Bakanlığa (Ek 10) da belirtilenşekilde taşımanın planlandığı tarihten en az altmış gün önce bildirimdebulunulması zorunludur. Bakanlık söz konusu transit taşıma işlemine şartlı veyaşartsız izin verebilir, izin vermeyi reddedebilir veya en geç altmış gün içindebildirimde bulunan taraftan bilgi isteyerek yazılı cevabını bildirir.

Bakanlığınizni alınmadan transit geçiş yapılmaz, ulusal yetki alanımız içinde atık yükülimbo yapılamaz ve aktarılamaz.

Atıkların uluslararası taşınımında uygulanacak usul veesaslar

Madde 45-Atıkların uluslararası taşınımında uygulanacak usul ve esaslar şunlardır;

a) Taşıyıcı, (EK 9-B) de belirtildiği gibi doldurulan taşıma belgesini,atıkların taşınımına başladığı andan itibaren nihai bertaraf yerine kadar,taşıma süresince yanında bulundurmak ve bu belgeyi istendiğinde güvenlik ve taşımaile ilgili makamların incelemesine sunmak zorundadır,

b) Atıkların sınırlar ötesi taşınımından sorumlu olan şahıslar, sözkonusu atıkların teslim edilmesi veya teslim alınması sırasında taşımabelgesini imzalamakla yükümlüdür,

c) Bertaraf eden, söz konusu atıkları teslim almış olduğunu ve işleminbildirimde belirtildiği şekilde tamamlandığını gösteren belgeyi ihracatçıya veBakanlığa iletmekle yükümlüdür. İhracatçı bu belgeyi alamadığı takdirdeBakanlık kanalıyla bu durumu ithalatçı devlete bildirir,


d) Atıkların sınırlar ötesi taşınımında uluslararası paketleme,etiketleme ve taşıma standartlarına uyulur,

e) Atıkların sınırlar ötesi taşınımının bu Yönetmeliğe göretamamlanamadığı durumlarda, ihracatçı devlet, ithalatçı devletin bilgi verdiğitarihten itibaren doksan gün içinde veya ilgili devletlerin mutabık kalacaklarıbaşka bir süre içinde geri almayı temin eder.

Genel bildirim

Madde 46-İhracatçının bir yıllık süre için genel bir bildirimde bulunmasına izinverilebilmesi için;

a) Sevk edilecek atıkların cinsi, kesin miktarı veya periyodik listesigibi Bakanlığın isteyeceği bilgilerin bulunması,

b) Atıkların aynı fiziksel ve kimyasal özellikleri taşıması,

c) İhracatçı devletin aynı gümrük giriş-çıkış kapısını kullanması,

d) Atıkların aynı bertaraf tesisine sevk edilmesi,

zorunludur.

Yasadışı trafik

Madde 47-Atıkların taşınmasında;

a)Bu Yönetmelik gereğince yapılması gereken bildirimlerde bulunulmaması,

b) Yetkili otoritenin bu Yönetmelik ile belirtilen izninin bulunmaması,

c) Yetkili otoritenin izninin hileli veya yalan beyan sonucu eldeedilmesi,

d) Belgelerin içeriğine tümüyle veya kısmen uymadan ülke yetki alanınagirilmesi,

e) Uluslararası sözleşmelere ve bu Yönetmeliğe aykırı olarak atıklarınbertaraf, boşaltım ve/veya nakil aracıyla birlikte terk edilmesi,


durumlarında atıkların taşınımı yasadışı trafiktir.

İhracatçı,kendisine yasadışı trafik hakkında bilgi verildiği tarihten itibaren otuz güniçinde veya ilgili devletlerin mutabık kalacağı başka bir süre içinde, atıklarınihracatçı veya üretici ya da ihracatçı devletin kendisi tarafından ülkesineiadesini temin edecektir.

DOKUZUNCUBÖLÜM

DiğerHükümler

Özel atıklar

Madde 48-Bu Yönetmeliğin (Ek 7)'de, (01) başlığı altında yer alan maden atıkları,(13) başlığı altında yer alan yağ ve sıvı yakıt atıkları, (16 06) başlığıaltında yer alan kullanılmış pil ve aküler, (18) başlığı altında yer alan insanve hayvan sağlığı ve/veya bu konulardaki araştırmalardan kaynaklanan atıklarile kullanılmış lastiklerin toplanması ,taşınması, işlenmesi ve bertarafınailişkin esaslar Bakanlıkça belirlenir.

Cezai hükümler

Madde 49- BuYönetmelik hükümlerine aykırılık halinde 2872 sayılı Çevre Kanununun 15 ve 16ncı maddelerinde belirtilen merciler tarafından gerekli işlemler yapılır ve 26ncı maddedeki yaptırım uygulanır. Kanunun 24 ncü maddesindeki mercilertarafından 20, 21 ve 23 üncü maddelerinde belirtilen idari nitelikteki cezalar verilir..

Yürürlüktenkaldırılan mevzuat

Madde 50-27/08/1995tarihli ve 22387 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Tehlikeli Atıkların KontrolüYönetmeliği yürürlükten kaldırılmıştır.




SORUMSUZLUK BEYANI: Mevzuat.com başta Resmi Gazete olmak üzere çeşitli kaynaklardan içerik temin etmektedir. Bu içeriğin temini sırasında ve sonrasında Mevzuat.com'da yer alan bilgilerde: yanlışlıklar, hatalar, eksiklikler bulunabilir; eklemeler, çıkartmalar, güncellemeler, parçalara ayırmalar, içeriğin bölünmesi, format değişiklikleri, özetlemeler, yazılım/kod ilavesi, yapılmış olabilir; bilgiler güncel olmayabilir. Mevzuat.com hiçbir şeyi garanti etmemektedir, sorumluluk almamaktadır. Hangi sebeple olursa olsun Mevzuat.com'un ve içeriğinin kullanımı sebebiyle doğabilecek zararlardan Mevzuat.com, Mevzuat.com'un sahipleri ve çalışanları sorumlu değildir. Mevzuat.com'un ve içeriğinin kullanımı tamamen kullanıcının / ziyaretçinin vs. isteğine bırakılmıştır ve oluşabilecek zararlardan ve her türlü riskten söz konusu kullanıcılar / ziyaretçiler vs. sorumludur. Mevzuat.com kullanıcıları / ziyaretçileri vs., Mevzuat.com'u ve içeriğini kullandığı an bu koşulları ve sorumsuzluk beyanını baştan itibaren koşulsuz kabul etmiş sayılır. Bu koşulları ve sorumsuzluk beyanını kabul etmiyorsanız Mevzuat.com'u ve içeriğini hiçbir şekil ve surette kullanmayınız, kullandıklarınızı imha ediniz ve siteyi hemen terk ediniz. Mevzuat.com bu beyanı değiştirme hakkını elinde tutar. (Son güncelleme tarihi: 5 Nisan 2018)